ΒΑΣΙΚΟ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗΣ

4 Βασικό Εγχειρίδιο Κεντρικής Τραπεζικής με το Δημόσιο (π.χ. χορήγηση πίστωσης) ή με το κοινό (π.χ. ανταλλαγή νέων με φθαρ- μένα τραπεζογραμμάτια). Αντίστροφα, οι Κεντρικές Τράπεζες μπορούν να προβούν και στην απόσυρση αυτών. Β) Οι Κεντρικές Τράπεζες έχουν συνήθως την εξουσία να εγκρίνουν τις ποσότητες των κερμάτων που τίθενται σε κυκλοφορία από την κυβέρνηση (Υπουργείο Οικονομικών) του κράτους 3 . Με αυτόν τον τρόπο, είναι σε θέση να ελέγχουν πώς επιδρά η κυκλοφορία των κερμάτων στην προσφορά χρήματος, μεταβλητή ιδιαίτερης σημασίας για τη νομι- σματική πολιτική, καθώς επηρεάζει το επίπεδο του πληθωρισμού. Σημειωτέον ότι τα τραπεζογραμμάτια και τα κέρματα συναποτελούν, βάσει της ισχύου- σας νομοθεσίας του εκάστοτε κράτους, το νόμιμο χρήμα, που ορίζεται ως το μέσο πλη- ρωμής και πρέπει να γίνεται αποδεκτό από φυσικά και νομικά πρόσωπα για την αποπλη- ρωμή χρηματικών οφειλών με την αναγραφόμενη επ’αυτού ονομαστική αξία 4 . Δηλαδή, η προσήκουσα καταβολή του νόμιμου χρήματος επιφέρει απόσβεση της χρηματικής ενοχής (άρθρο 416 Α.Κ.), αφού ο δανειστής είναι υποχρεωμένος να το δεχθεί, αλλιώς, περιέρχεται σε υπερημερία (άρθρο 349 Α.Κ.). Από το μέσο πληρωμής διακρίνονται τα εργαλεία πληρωμών, όπως οι επιταγές (το μόνο έγχαρτο πλέον εργαλείο πληρωμής), οι πιστωτικές ή χρεωστικές κάρτες κ.ά., αφού απαιτείται συμφωνία 5 του δανειστή/δικαιού- χου ώστε να τα δεχθεί για να αποσβεσθεί η χρηματική υποχρέωση. Εν προκειμένω, υφί- σταται δόση αντί καταβολής (άρθρο 419 Α.Κ.). Γ) Οι Κεντρικές Τράπεζες έχουν λόγο στη χάραξη και εφαρμογή της νομισματικής πο- λιτικής . Η νομισματική πολιτική αποτελεί το πρωταρχικό μέσο με το οποίο η Κεντρική Τράπεζα μπορεί να παρεμβαίνει θεσμικά στην οικονομία επιδιώκοντας τη σταθερότη- τα του γενικού επιπέδου των τιμών, που συνήθως αποτελεί κύριο στόχο της. Εφόσον, μάλιστα, απολαύει ανεξαρτησίας, αυτή αναφέρεται, πρωτίστως, στη νομισματική πολι- τική, για την όποια είναι υπόχρεη προς λογοδοσία, σύμφωνα με όσα θα αναπτυχθούν στα Κεφάλαια 2 και 3 . (1) Οι δύο όροι δεν πρέπει να συγχέονται. Ο πρώτος (χάραξη) αφορά στη θέση επί τά- πητος συγκεκριμένης στρατηγικής και στον προσδιορισμό των μέσων για την υλοποίη- σή της. Είναι προφανές ότι προκειμένου να γίνει ρεαλιστικός προγραμματισμός και σχε- 3. Όσον αφορά στα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης, η έγκριση παρέχεται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (άρθρο 128 παρ. 2 Σ.Λ.Ε.Ε.). Βλ. σχετικά και το άρθρο 3 του Καταστατικού της Τράπεζας της Ελλάδος. 4. Στοιχείο της κυριαρχίας ενός κράτους είναι η δυνατότητα να εκδώσει το δικό του νόμισμα (ius cudendae monetae) και να συστήσει το νομισματικό του σύστημα, στοιχεία τα οποία πρέπει να τύ- χουν αναγνώρισης από τα άλλα κράτη της διεθνούς κοινότητας. 5. Παρά ταύτα, τα τελευταία χρόνια λόγω των τεχνολογικών εξελίξεων νομοθετικές ή κανονιστικές δι- ατάξεις έχουν επιφέρει αρκετά ρήγματα στον εν λόγω κανόνα, π.χ. καθιστώντας υποχρεωτικές τις συναλλαγές με κάρτες πάνω από ένα χρηματικό όριο. Έτσι, το λογιστικό χρήμα έχει υποκαταστή- σει σε μεγάλο βαθμό τα μετρητά, γεγονός το οποίο μπορεί να επηρεάσει νομισματικούς στόχους και μεγέθη.