ΒΑΣΙΚΟ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗΣ

Αρμοδιότητες και λειτουργίες των Κεντρικών Τραπεζών 9 Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών να προσφεύγει σε αυτές (άρθρο 12 παρ. 1 Καταστα- τικού Ε.Σ.Κ.Τ. και Ε.Κ.Τ.). (3) Τα εργαλεία άσκησης της νομισματικής πολιτικής είναι: i) οι πράξεις ανοικτής αγοράς, ii) οι πάγιες διευκολύνσεις, iii) η τήρηση ελάχιστων αποθεματικών στις Κεντρικές Τράπεζες. Και με τα τρία εργαλεία η ΚεντρικήΤράπεζα επιδρά στα ρευστά διαθέσιμα των πιστωτι- κών ιδρυμάτων και, άρα, ελέγχει την ποσότητα του κυκλοφορούντος χρήματος. Έμμε- σα, δι΄ αυτών, η Κεντρική Τράπεζα επηρεάζει και άλλα μεγέθη της οικονομίας, όπως τη ζήτηση και την προσφορά, και μακροπρόθεσμα τις τιμές 17 . i) Πράξεις ανοικτής αγοράς Με αυτές επηρεάζονται τα επιτόκια της αγοράς χρήματος, ρυθμίζεται η ρευστότητα στην αγορά και σηματοδοτείται η κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής. Η Κεντρι- κή Τράπεζα προβαίνει σε αγορές από τις εμπορικές τράπεζες ή πωλήσεις προς αυτές κρατικών ομολόγων ή άλλων διαπραγματεύσιμων τίτλων και περιουσιακών στοιχείων στις δευτερογενείς 18 (ή ανοικτές) χρηματαγορές. Με τις αγορές, αυξάνει την προσφο- ρά χρήματος στο τραπεζικό σύστημα· διευκολύνεται, έτσι, η παροχή δανείων και μειώ- νονται τα επιτόκια. Αντίστροφα, με τις πωλήσεις, περιορίζει την ποσότητα του κυκλο- φορούντος χρήματος, καθιστώντας ακριβότερο το δανεισμό και οδηγώντας σε αύξηση των επιτοκίων. Ανάλογα με την εκάστοτε νομοθεσία, υπάρχουν διάφορες πράξεις ανοικτής αγοράς. Για παράδειγμα, στο Ευρωσύστημα, ανάλογα με τον εκάστοτε σκοπό τους, οι πράξεις ανοι- κτής αγοράς 19 μπορούν να ταξινομηθούν στις εξής κατηγορίες : α) πράξεις κύριας αναχρηματοδότησης, β) πράξεις πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης, γ) πράξεις εξομάλυνσης των βραχυχρόνιων διακυμάνσεων της ρευστότητας, 17. Πρόκειται για τη θεωρία του μονεταρισμού, κατά την οποία η αύξηση της ποσότητας του κυκλο- φορούντος σε μια οικονομία χρήματος οδηγεί σε αύξηση της ζήτησης και τελικά σε άνοδο του επι- πέδου των τιμών (πληθωρισμός) και αντίστροφα. Πάντως, οι δια της ασκήσεως νομισματικής πο- λιτικής μεταβολές στην ποσότητα χρήματος θεωρείται ότι έχουν στην πραγματική οικονομία μόνο βραχυχρόνια επίδραση, ενώ μακροχρόνια επηρεάζουν μόνο το επίπεδο των τιμών. Για περισσότε- ρα σχετικά με το μονεταρισμό και το βασικό εκφραστή του, Milton Friedman, Βλ. Abel et al. (2010), σελ. 999-1002. 18. Δευτερογενής είναι η αγορά, όπου γίνεται η διαπραγμάτευση χρεογράφων που έχουν ήδη εκδο- θεί, ενώ στην πρωτογενή αγορά γίνεται έκδοση νέων χρεογράφων. Βλ. Γκόρτσο (2011), σελ. 12-13. 19. Βλ. πίνακα 1.1.