ΒΑΣΙΚΟ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗΣ

VII ΠΡΟΛΟΓΟΣ Χαίρομαι ιδιαίτερα κάθε φορά που έρχονται στα χέρια μου εργασίες νέων επιστημόνων και η χαρά μου είναι διπλή όταν το θέμα τους έχει σχέση με τις ΚεντρικέςΤράπεζες και τη λειτουργία τους. Η ανεξαρτησία και η λογοδοσία των Κεντρικών Τραπεζών συνδέονται άμεσα με την αποστολή τους και επηρεάζουν σημαντικά το έργο τους. Γι΄ αυτό το λόγο, το θέμα που επέλεξε ο Ν. Μάλαμας για τη μεταπτυχιακή του εργασία μπορεί να βοηθή- σει τον αναγνώστη όχι μόνο να κατανοήσει καλύτερα τη δράση, τη λειτουργία και τα χα- ρακτηριστικά των Κεντρικών Τραπεζών αλλά και να διαπιστώσει πόσο δύσκολο μπορεί να γίνει το έργο τους όταν υπάρχουν εξωτερικές παρεμβάσεις είτε από το κράτος είτε από κάθε λογής οργανωμένα συμφέροντα. Tο βιβλίο του Ν. Μάλαμα είναι εξαιρετικά χρήσιμο για πολλούς λόγους. Πρώτον, διό- τι εισάγει τον αναγνώστη, που δεν είναι εξοικειωμένος με το αντικείμενο, στον κόσμο των Κεντρικών Τραπεζών και κάνει μια ιστορική αναδρομή στην αναγκαιότητα για την ίδρυσή τους. Δεύτερον, και σημαντικότερο, διότι αναλύει τους λόγους που οδήγησαν στην καθιέρωση της ανεξαρτησίας των Κεντρικών Τραπεζών, ώστε να εκπληρώνουν την εντολή που έχουν λάβει με απόλυτη αξιοπιστία και χωρίς έξωθεν παρεμβάσεις. Και τρίτον, διότι παραθέτει τους τρόπους λογοδοσίας των ΚεντρικώνΤραπεζών στο πλαίσιο της λειτουργίας του δημοκρατικού πολιτεύματος. Για να καταλήξει, τελικά, στο συμπέ- ρασμα ότι η θεσμική κατοχύρωση της ανεξαρτησίας μιας Κεντρικής Τράπεζας δεν απο- τελεί πανάκεια, αφού εξίσου σημαντικοί παράγοντες είναι και ο σεβασμός της ανεξαρ- τησίας αυτής από την κεντρική εξουσία και η τήρησή της στην πράξη. Παραδείγματα παρεμβάσεων στο έργο των Κεντρικών Τραπεζών από την πολιτική εξουσία έχουμε δει πολλά, τόσο στο απώτερο παρελθόν όσο και πρόσφατα, στη γειτο- νιά μας. Στο σύγχρονο δυτικό κόσμο έχει επικρατήσει το μοντέλο των ανεξάρτητων Κε- ντρικώνΤραπεζών έναντι της πολιτικής εξουσίας, επειδή κρίνονται ως αποτελεσματικό- τερες για την υλοποίηση της αποστολής που έχουν αναλάβει. Μια ανεξάρτητη Κεντρική Τράπεζα λειτουργεί, αξιοποιώντας την τεχνοκρατική της υπεροπλία, επί τη βάσει σαφώς προκαθορισμένων στόχων, τους οποίους προσπαθεί να εκπληρώσει με συνέπεια και συ- νέχεια, λαμβάνοντας ανεπηρέαστη τις αναγκαίες και κρίσιμες αποφάσεις που υπαγο- ρεύονται από το δημόσιο συμφέρον, χωρίς να προβαίνει σε καιροσκοπικού τύπου μι- κροπολιτικές ή κομματικές σταθμίσεις. Η θεσμική κατοχύρωση της ανεξαρτησίας μιας Κεντρικής Τράπεζας αποτελεί αναγκαία συνθήκη, αλλά δεν πρέπει να εφησυχάζουμε, διότι η διασφάλιση της αποτελεσματικό- τητάς της συναρτάται και από την πραγματική της ανεξαρτησία, η οποία δύναται να δο- κιμάζεται από προκλήσεις και κίνδυνους, που ισχύουν σε κάθε περίπτωση και χρονική στιγμή.