ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ (ΑΣΦΑ)

Εισαγωγή 7 για την οργάνωση της χονδρεμπορικής αγοράς ενέργειας, συμπεριλαμβανομένου του φυσικού αερίου, είναι τρία: το σύστημα των υποχρεωτικών δημοπρασιών ενέργειας, η χρηματιστηριακή αγορά και οι διμερείς συμβάσεις φυσικής παράδο- σης. Στο 2ο Κεφάλαιο του Α' Μέρους παρουσιάζονται τα τρία αυτά συστήματα, με το πρώτο να έχει εφαρμοστεί για χρόνια στη χώρα μας στον τομέα του ηλεκτρι- σμού, το δεύτερο να αποτελεί το σήμερα ισχύον καθεστώς στον ίδιο τομέα, πε- ριλαμβάνοντας, μάλιστα, και χρηματοπιστωτικά μέσα, και το τρίτο, κατά σειρά, να συνιστά το μοντέλο λειτουργίας της αγοράς φυσικού αερίου σήμερα. Ωστό- σο, ήδη έχουν ληφθεί σημαντικές πρωτοβουλίες για την υιοθέτηση, στην Ελλά- δα, μιας χρηματιστηριακού τύπου χονδρεμπορικής αγοράς φυσικού αερίου, κατά τα διαλαμβανόμενα στο 2ο Κεφάλαιο του Α' Μέρους. Ο ρόλος της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ) στη ρύθμιση και εποπτεία της αγοράς φυσικού αερίου έχει ενισχυθεί σημαντικά, ιδίως, μετά τη θέση σε ισχύ του βασικού ενεργειακού νόμου της ελληνικής έννομης τάξης, του ν. 4001/2011, το Μέρος Α' του οποίου είναι εξ ολοκλήρου αφιερωμένο στη ΡΑΕ. Η Αρχή διαθέ- τει νευραλγικές αρμοδιότητες στον τομέα του φυσικού αερίου, με μείζονος ση- μασίας, μεταξύ άλλων, την αδειοδότηση των ενεργειακών δραστηριοτήτων, την παρακολούθηση της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού και την προστασία των καταναλωτών. Την παρουσίαση των αρμοδιοτήτων της ΡΑΕ ακολουθεί ανα- φορά στα μέσα που διαθέτει η Αρχή για την άσκηση των αρμοδιοτήτων της, όπως η έκδοση κανονιστικών και ατομικών διοικητικών πράξεων, ακόμα και η επίλυ- ση διαφορών. Μάλιστα, γίνεται εκτενής αναφορά στο θεσμό της μόνιμης διαιτη- σίας στη ΡΑΕ, στις παθογένειες, αλλά και τις προοπτικές του. Το 3ο Κεφάλαιο του Α' Μέρους «κλείνει» με την παρουσίαση των σχέσεων της ΡΑΕ με τις ρυθμι- στικές αρχές άλλων κρατών μελών, την Ένωση και τις εθνικές ανεξάρτητες διοι- κητικές αρχές. Το Β' Μέρος της μελέτης αντιμετωπίζει το κεντρικό ζήτημα των ΑΣΦΑ και των κα- νόνων που τα διέπουν. Όπως τονίστηκε, ο τομέας του φυσικού αερίου, συνε- πεία της προϊούσας απελευθέρωσής του, παρουσιάζει την ιδιαιτερότητα ότι δι- αλαμβάνει δραστηριότητες, αφενός, μονοπωλιακού χαρακτήρα, ερειδόμενες σε υποδομές που (κρίνεται ότι) αποτελούν φυσικά μονοπώλια και, αφετέρου, δρα- στηριότητες πλήρως ανοιχτές στον ελεύθερο ανταγωνισμό. Απότοκα αυτής της διχοτόμησης της ελεύθερης αγοράς φυσικού αερίου είναι ορισμένοι βασικοί κα- νόνες οι οποίοι διέπουν την οργάνωσή της και καθιστούν ομαλή τη συνύπαρξη των φορέων που δραστηριοποιούνται στην κάθε επιμέρους κατηγορία ενεργεια- κών δραστηριοτήτων (ανταγωνιστικές και μη) και οι οποίοι παρουσιάζονται στο 1ο Κεφάλαιο του Β' Μέρους. Τα δε Ανεξάρτητα Συστήματα Φυσικού Αερίου, κατά το μέτρο που αποτελούν υποδομές φυσικού αερίου, διέπονται από τους κανόνες αυτούς. Τέτοιοι κανόνες είναι, μεταξύ άλλων, ο διαχωρισμός των πρώην καθετο- ποιημένων επιχειρήσεων φυσικού αερίου, η υποχρέωση παροχής πρόσβασης σε τρίτους (Third-Party Access), η ειδική τιμολογιακή πολιτική για τις μη ανταγωνι-