ΠΡΑΣΙΝΟΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ;

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ: Ευρωπαϊκό δίκαιο ανταγωνισμού 7 διαφορετικό συνταγματικό και νομικό πλαίσιο 22 . Εν προκειμένω, μία θεμελιώδης οι- ονεί συνταγματική διαφορά μεταξύ των δύο αποτελεί το άρθρο 3(3) ΣΕΕ, στο οποίο η Ένωση δηλώνει το όραμά της να επιτύχει μια βιώσιμη κοινωνική οικονομία της αγοράς με υψηλό επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος. Η υλοποίηση του οράματος αυτού είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την υιοθέτηση μιας προοδευτικής περιβαλλοντικής πολιτικής από την Ε.Ε., η οποία αναλύεται στην επόμενη ενότητα. Ένας εκ των κύριων στόχων της είναι να αποτελέσει η Ευρώπη την πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρο έως το 2050, με την αποσύνδεση της οικονομικής ανάπτυξης από τη χρήση εκφυλιζόμενων φυσικών πόρων. Η πραγματικότητα αυτή καθιστά τη βιωσιμότητα παράγοντα επιρροής της αγοράς και ως εκ τούτου του δι- καίου του ανταγωνισμού. 2.2. Η βιωσιμότητα ως ανταγωνιστική παράμετρος Η πρόσφατη ευαισθητοποίηση απέναντι στην κλιματική αλλαγή, στη βιώσιμη παρα- γωγή και στην κυκλική οικονομία παρουσιάζει στην πραγματικότητα μια ευκαιρία για τις επιχειρήσεις 23 . Οι καταναλωτές συχνά αντιλαμβάνονται τη βιωσιμότητα ως βελτίωση της ποιότητας, ενώοι επιχειρήσεις μπορούν να ανταγωνιστούν με βάση το ότι είναι πιο «καθαρές» και πιο πράσινες ή πιο κοινωνικά υπεύθυνες από τους αντα- γωνιστές τους. Το αυξημένο κοινωνικό ενδιαφέρον επηρεάζει με αυτόν τον τρόπο τις καθιερωμένες οικονομικές δομές και η βιωσιμότητα γίνεται ανταγωνιστική πα- ράμετρος 24 . Παράλληλα, το δίκαιο ανταγωνισμού εν τοις πράγμασι επηρεάζει την περιβαλλο- ντική προστασία. Η επιδίωξη της αποτελεσματικής κατανομής πόρων, η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών και η διατήρηση τιμών σε χαμηλό επίπεδο, ώστε να διευκολύνε- ται η επένδυση σε πράσινα προϊόντα, απορρέουν από την εφαρμογή των κανόνων του ανταγωνισμού 25 . Με άλλα λόγια, ο ανταγωνισμός ενθαρρύνει τη βιωσιμότητα με τη μορφή νέων ή βελτιωμένων προϊόντων, όπως την καινοτομία, αυξάνοντας τις επιλογές των καταναλωτών. Από τη μία πλευρά, η μη συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις περιβαλλοντικής νομο- θεσίας παρέχει στις επιχειρήσεις ένα πλεονέκτημα κόστους σε σύγκριση με τις επι- χειρήσεις που συμμορφώνονται με τις σχετικές νομικές απαιτήσεις. Από την άλλη, η σύγχρονη ευαισθητοποίηση επί περιβαλλοντικών ζητημάτων παρέχει κίνητρο σε πολλές εταιρείες να υιοθετήσουν ρυθμίσεις αυστηρότερες από τα ισχύοντα οικο- 22.  Kingston , ό.π., 2009, σελ. 94. 23. International Chamber of Commerce (ICC), Competition Policy and Environmental Sustainability, 26 November 2020, σελ. 2. 24. Bundeskartellamt, ό.π., σελ. 6. 25. Βλ. Ομιλία της Margrethe Vestager της 22ας Σεπτεμβρίου 2020, The Green Deal and Competition Policy.