ΟΙ ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΟΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΣΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΕΝΩΣΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ Στο παρόν πόνημα επιχειρείται η μελέτη της νομικής φύσης των περιορισμών στη διακίνηση κεφαλαίων, περιλαμβανομένων και των αποκαλούμενων «capital controls», μέσω της αναδρομής στις πηγές του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στην εμπειρική πραγματικότητα των ενδίκων διαφορών όπως αποτυπώθη- κε στη σταδιακά εξελισσόμενη ενωσιακή νομολογία. Υπ’ αυτή την έννοια, διε- ρευνώνται ζητήματα σχετικά με τη νομοθετική και νομολογιακή καθιέρωση της ελεύθερης κυκλοφορίας των κεφαλαίων εντός της εσωτερικής αγοράς υπό το πρίσμα της παράλληλης διαμόρφωσης των κεφαλαιακών περιορισμών από «κα- νόνα» σε «εξαίρεση» για τα κράτη μέλη της Ένωσης, την εφαρμογή περιορισμών βάσει του ισχύοντος δικαίου στις κινήσεις κεφαλαίων μεταξύ κρατών μελών και μεταξύ κρατών μελών και τρίτων χωρών, καθώς και την επιβολή ελέγχων κεφα- λαίου σε ευρωπαϊκά κράτη με οικονομικά προβλήματα. Πρόκειται για ένα θέμα «παρθένο» από πλευράς λεπτομερούς νομικής έρευνας, η ανάλυση του οποίου εμπλουτίζεται, λαμβάνοντας υπόψη τα δεδομένα που προέκυψαν συνεπεία του ξεσπάσματος της οικονομικής κρίσης στην Ευρώπη και της πρόσφατης εφαρμο- γής περιορισμών στην Κύπρο και την Ελλάδα που προσέλκυσαν παγκόσμιο ενδι- αφέρον. Καθόλη τη διάρκεια της πολυετούς έρευνας και συγγραφής της διατρι- βής ενυπήρχε η ελπίδα του γράφοντος ότι θα καλυφθεί ένα κενό πολλών ετών στη σχετική επιστημονική βιβλιογραφία, δίχως να αμφισβητείται, βεβαίως, ότι κατά το παρελθόν εξεδόθησαν ορισμένες αξιόλογες μελέτες για την ελεύθερη κυ- κλοφορία των κεφαλαίων, κάποιες εκ των οποίων αποτέλεσαν, μάλιστα, έργα σοβαρού επιστημονικού μόχθου. Παρά ταύτα, η έλλειψη ικανοποιητικού αριθμού νεότερων νομικών άρθρων, μελετών, συγγραμμάτων για την ελευθερία των κε- φαλαίων και πληρωμών και η απουσία μονογραφιών ως προς τη συγκεκριμένη θεματική με την οποία καταπιάνεται το παρόν πόνημα, υπήρξαν καταλυτικοί πα- ράγοντες ούτως ώστε να επιχειρηθεί μια αναλυτικότερη προσέγγιση επί συγκε- κριμένων νομικών ζητημάτων επίκαιρου χαρακτήρα που άπτονται του ευρωπα- ϊκού δικαίου. Ως γνωστόν, από την τόλμη και τη μεθοδική δουλειά -όταν δεν είναι «άψυχη»- συσσωρεύεται η πολύτιμη γνώση, η οποία άγει νομοτελειακά στην επιστημονική αλήθεια. "Sapere aude!", όπως σημείωσε εύστοχα ο κορυφαίος Ρωμαίος λυρικός ποιητής Horatius, ήτοι «Τόλμησε να γνωρίζεις!», φράση που το 1784 χρησιμο- ποίησε ο Immanuel Kant στο διάσημο άρθρο του «Τι είναι ο Διαφωτισμός;» και θεωρήθηκε ως βάση του ορθού λόγου. Είναι αναπόφευκτο δε ότι από κάθε επι- στημονική «εκπλήρωση» γεννώνται νέα «ερωτήματα», καθόσον στην επιστήμη η πρόοδος συνεχίζεται αδιάλειπτα. Ως εκ τούτου, αυτό είναι το ίδιο το νόημα του επιστημονικού έργου εν γένει. Η δε διαδικασία συγγραφής ενός νομικού πονή-