ΟΙ ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΟΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΣΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΕΝΩΣΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

8 ΕΙΣΑΓΩΓΗ δείνωσης μιας οικονομικής κρίσης. Συναφώς, επισημαίνεται ότι είναι θεμελιώ- δους σημασίας για τη διασφάλιση της πανευρωπαϊκής αγοράς, του οικονομικού προτύπου της ΕΕ, αλλά και των δικαιωμάτων που απορρέουν εκ της ενωσιακής έννομης τάξης, να εξετάζονται οι περιπτώσεις στις οποίες εφαρμόστηκαν περιο- ρισμοί. Τέλος, ως «κεφαλαιακή απελευθέρωση» νοείται η χαλάρωση και κατάρ- γηση των περιορισμών και των διοικητικών ελέγχων στις χρηματοοικονομικές δι- ασυνοριακές συναλλαγές. Β. Η μεθοδολογία Στην προκειμένη διατριβή επιχειρείται η παρουσίαση των αποτελεσμάτων της ερευνητικής διαδικασίας όσον αφορά τη διαμόρφωση της νομικής φυσιογνωμί- ας των κεφαλαιακών περιορισμών στην Ένωση διαχρονικά, μέσω της αναδρο- μής στις ενωσιακές πηγές δικαίου, την εμπειρική πραγματικότητα των ενδίκων διαφορών που αποτυπώθηκε στην προοδευτικά εξελισσόμενη ενωσιακή νομολο- γία, καθώς και τις επιστημονικά έγκυρες βιβλιογραφικές πηγές. Ο σκοπός της παρούσας μελέτης καθόρισε τη μέθοδο εις ό,τι αφορά τις αναλύσεις που επιχει- ρήθηκαν. Προκειμένου δε να επιτευχθεί η ορθή διαδικασία συγγραφής και ολο- κλήρωσης της μελέτης, θεωρήθηκε, εκ των προτέρων, ότι θα αποτελέσει στην τελική της μορφή ένα συνεκτικό πόνημα, προεχόντως νομικού χαρακτήρα, επί τη βάσει πλάνου δομημένου σε δύο ισοκατανεμημένα μέρη. Όσον αφορά το κυ- ρίως μέρος της διατριβής, το περιεχόμενο οργανώνεται σε δύο βασικά Μέρη. Στο Πρώτο Μέρος εξετάζεται η νομοθετική και νομολογιακή καθιέρωση της ελεύθε- ρης κυκλοφορίας των κεφαλαίων και, ως εκ τούτου, η μετεξέλιξη των κεφαλαι- ακών περιορισμών από «κανόνα» σε «εξαίρεση» για τις ευρωπαϊκές χώρες. Το Δεύτερο Μέρος επικεντρώνεται στο ζήτημα της κατ’ εξαίρεση πλέον δικαιολόγη- σης περιορισμών στις κινήσεις κεφαλαίων, στο πλαίσιο ενός ευρωπαϊκού περι- βάλλοντος ελεύθερης κυκλοφορίας, καταλήγοντας στην ανάδειξη των περιπτώ- σεων επιβολής «capital controls» σε κράτη μέλη της ΕΕ/ΕΟΧ που αντιμετώπισαν σημαντικά προβλήματα στην εγχώρια οικονομία τους. Αξίζει, επομένως, όλα τα ως άνω να εξεταστούν προσεκτικά. Το Πρώτο Μέρος, περί της απελευθέρωσης των ροών κεφαλαίου υπό το πρίσμα του ενωσιακού νομοθέτη και δικαστή, διαρθρώνεται σε δυο Κεφάλαια, κάθε ένα εκ των οποίων υποδιαιρείται σε τέσσερις ενότητες, που έκαστη -πλην των εισα- γωγικών παρατηρήσεων- είναι αφιερωμένη σε ένα ειδικότερο ζήτημα. Στο Πρώτο Κεφάλαιο θα ερευνηθεί η νομοθετική πρόοδος ως προς τη ρύθμιση των κεφαλαι- ακών ροών στην ΕΕ, από την πρώιμη και άκρως ελεγχόμενη απελευθέρωση των κινήσεων κεφαλαίων (δεκαετίες 1950-1970) έως την ανάληψη περισσότερο φιλό- δοξων νομοθετικών πρωτοβουλιών (δεκαετία 1980) και την οριστική κατάργηση των περιορισμών στο πρωτογενές ενωσιακό δίκαιο (δεκαετίες 1990-2000), εστι- άζοντας στις σημαντικότερες διατάξεις του πρωτογενούς και παράγωγου κοινο- τικού-ενωσιακού δικαίου δια των οποίων επετεύχθη η κεφαλαιακή απελευθέρω-