9 / 48
VII
ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ
Με το ν. 3089/2002 για την τεχνητή γονιμοποίηση, το ν. 2447/
1996 που, μεταξύ άλλων, αναμόρφωσε ριζικά το θεσμό της υιοθε-
σίας και με τις διορθωτικές παρεμβάσεις των νόμων 2521/1997,
2721/1999 και 2915/2001, διαμορφώθηκε το νέο δίκαιο της συγ-
γένειας, το οποίο ασφαλώς επηρέασε σημαντικά και ο ν. 4356/
2015 (που ακολούθησε το ν. 3719/2008) για το σύμφωνο συμβί-
ωσης. Έτσι «ολοκληρώθηκε» η μεταρρύθμιση του οικογενειακού
δικαίου, η οποία είχε αρχίσει με τις αλλαγές που επέφεραν στο
δίκαιο του γάμου οι νόμοι 1250/1982 και 1329/1983.
Τα εισαγωγικά στη λέξη «ολοκληρώθηκε» υποδηλώνουν την επί-
γνωση ότι γενικά στο δίκαιο, ιδιαίτερα όμως σε κλάδους του
όπως το οικογενειακό, η ανάγκη νομοθετικών προσαρμογών στη
διαρκώς μεταλλασσόμενη κοινωνική πραγματικότητα είναι επί-
σης διαρκής.
Σε αμφότερα τα ακανθώδη θέματα των καινοφανών θεσμών, δη-
λαδή της τεχνητής γονιμοποιήσεως και του συμφώνου συμβίω-
σης, υπήρξε έντονος προβληματισμός όχι μόνο στο «πώς» αλλά
και στο «αν» της νομοθετικής παρεμβάσεως.
Από τις όχι λίγες φωνές που πρόβαλαν αντίλογο πριν και μετά
την ψήφιση του ν. 3089/2002 προκαλώντας έναν ενδιαφέροντα
και δημιουργικό επιστημονικό διάλογο, παρατίθεται (σελ. 56 επ.)
η μελέτη του εκλιπόντος Καθηγητή
Γ. Δασκαρόλη
. Όσες επιφυ-
λάξεις ή αντιρρήσεις και αν έχει πάντως κανείς για το ειδικότερο
περιεχόμενο των επί μέρους ρυθμίσεων, δεκτικών εξάλλου βελ-
τιώσεως, πρέπει να παραδεχθεί ότι δεν θα ήταν σκόπιμο να πα-
ρέμενε αρρύθμιστη η μέθοδος της τεχνητής γονιμοποιήσεως με
την τόσο ευρεία πλέον διάδοσή της, από την οποία αναπόφευκτα
ανακύπτουν δυσεπίλυτα ζητήματα, όπως (ενδεικτικά αλλά ανά-
γλυφα) κατέδειξε, προ του ν. 3089/2002, το παράδειγμα της ετε-
ρόλογης τεχνητής γονιμοποιήσεως με συγκατάθεση του άντρα,
με τον οποίον η μητέρα συζούσε σε ελεύθερη ένωση. Η ορθά τολ-
μηρή απόφαση 6779/2000 του πολυμελούς πρωτοδικείου Αθη-
νών, που ως «πρόδρομος» της μετά ταύτα ρυθμίσεως (βλ. τώρα
ΑΚ 1475.2) τον αναγνώρισε ως πατέρα, παρατίθεται με το σχό-