Ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ (ΧΘΔΕΕ)

576 Δ. ΠΥΡΓΑΚΗΣ Ο ΧΑΡΤΗΣ ΘΕΜΕΛΙΩΔΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΕ Σεβασμός της ανθρώπινης αξιοπρέπειας: Η απαγόρευση που επιβάλλει η αρχή ne bis in idem προστατεύει την αξιοπρέπεια του προσώπου (Βλ. Τζέμος, άρθρο 1) από απάνθρωπη και εξευ- τελιστική μεταχείριση, διότι η πρακτική των πλειόνων ποινικών διώξεων για την ίδια αξιόποι- νη πράξη αξίζει τέτοιο χαρακτηρισμό. Δίκαιη δίκη: Ο κανόνας ne bis in idem αναλύεται ως έκφραση της δικαστικής προστασίας του πολίτη έναντι του jus puniendi. Καθιερώνει, δηλαδή, ένα θεμελιώδες δικαίωμα των πολιτών, το οποίο συνδέεται με το δικαίωμα για νομότυπη διαδικασία και δίκαιη δίκη (C-436/04, Γ. Εισ. Colomer, σκ. 20-21). Ασφάλεια δικαίου και δεδικασμένο: Από τη σκοπιά της ασφάλειας δικαίου, η εν λόγω αρχή είναι αρρήκτως συνδεδεμένη με την αρχή του δεδικασμένου (C-436/04, Γ. Εισ. Colomer, σκ. 20- 21), η οποία, όπως έχει τονίσει το ΔΕΕ, είναι ιδιαίτερης σημασίας τόσο στην ενωσιακή έν- νομη τάξη όσο και στις έννομες τάξεις των κρατών μελών και επιβάλλει να μην μπορεί να τεθεί ζήτημα κύρους των δικαστικών αποφάσεων που έχουν καταστεί αμετάκλητες, προς διασφά- λιση τόσο της σταθερότητας του δικαίου και των εννόμων σχέσεων όσο και της χρηστής απο- νομής της δικαιοσύνης (Fallimento Olimpiclub, C-2/08, σκ. 22). Μια πράξη ή ένα σύνολο αδί- κων πράξεων, δηλαδή, οι οποίες αποτέλεσαν το αντικείμενο τελεσίδικης δικαστικής απόφα- σης, δεν μπορούν να οδηγήσουν σε νέα ποινική δίωξη, ούτε πολύ περισσότερο, σε νέα κα- ταδίκη. Αυτά ισχύουν κατ’ αναλογίαν και για το κύρος διοικητικών πράξεων περί επιβολής κύρωσης οι οποίες δεν προσβάλλονται με ένδικο βοήθημα εντός της οριζόμενης προς τούτο προθεσμίας, με συνέπεια να οριστικοποιούνται, προς εξυπηρέτηση της ανάγκης σταθερότητας των διοικητικών καταστάσεων. Αρχή αναλογικότητας: Από τη σκοπιά της αναλογικότητας (Για την αρχή της αναλογικότητας βλ. Τζέμος, άρθρο 52 και Τζέμος, Εισαγωγή), η αρχή αυτή διασφαλίζει ότι η κύρωση πρέπει να είναι ανάλογη προς τη βαρύτητα των πράξεων που αφορά η δίωξη. Η αρχή της επιείκειας, ένα μέσο εφαρμογής της οποίας είναι ο κανόνας της αναλογικότητας, δεν επιτρέπει τη σώρευση κυρώσεων (C-436/04, Γ. Εισ. Colomer, σκ. 20- 21). Ο κανόνας ne bis in idem συνδέεται επομέ- νως με την επιταγή αναλογικότητας του άρθρου 49 παρ. 3 του Χάρτη. Αρχή αποτελεσματικότητας: Ως προς τη διασφάλιση της αποτελεσματικότητας της κρατικής δράσης, σκοπός της αρχής ne bis in idem είναι, επίσης, να υποχρεώσει τα διωκτικά όργανα να προετοιμάζουν και να υποστηρίζουν με τον πλέον αποτελεσματικό τρόπο τις διώξεις που αναλαμβάνουν (Wils, World Competition 2003, 138). Παράλληλα δε προς την προστασία των παραβατών, η αρχή ne bis in idem αποσκοπεί και στην αποτροπή συγκρούσεων αρμοδιοτή- των (των καλουμένων θετικών συγκρούσεων αρμοδιοτήτων) μεταξύ των διαφόρων αρχών που επιλαμβάνονται ενδεχομένως ποινικής υποθέσεως ή διοικητικής παραβάσεως [Βλ., συ- ναφώς, και την Πράσινη Βίβλο σχετικά με τις συγκρούσεις δικαιοδοσίας και την αρχή ne bis in idem στις ποινικές διαδικασίες που δημοσιεύθηκε από την Επιτροπή στις 23 Δεκεμβρίου 2005 (COM[2005] 696 τελικό), ιδίως τις εισαγωγικές παρατηρήσεις στο τμήμα 1 («Βασικό πλαί- σιο»)]. Δ. Λειτουργίες Η αρχή ne bis in idem μπορεί να καθιερωθεί με δύο εν μέρει διαφορετικές μεταξύ τους εκ- δοχές: Η μία είναι των άρθρων 4 του Πρωτοκόλλου 7 της ΕΣΔΑ και 50 του Χάρτη και προϋ- ποθέτει ότι η μια από τις δύο (ή περισσότερες) κυρωτικές διαδικασίες έχει περατωθεί με από- 7 8 9 10 11 12

RkJQdWJsaXNoZXIy NDg3NjE=