ΑΤΟΜΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

Γενική εισαγωγή στο εργατικό δίκαιο 9 ωση για τα εργατικά ατυχήματα, είτε προσπαθώντας να διασφαλίσει τους μισθωτούς από διάφορες επιπτώσεις που έχουν στις εργασιακές σχέσεις η επιχειρησιακή κινητι- κότητα, η αναδιάρθρωση της επιχείρησης ή τα διάφορα οργανωτικά και οικονομικά προβλήματα του εργοδότη (διαφύλαξη δικαιωμάτων των εργαζομένων σε περίπτωση μεταβίβασης της επιχείρησης, προστασία από ομαδικές απολύσεις, ρυθμίσεις που εξα- σφαλίζουν τους εργαζομένους από την αφερεγγυότητα του εργοδότη κ.ο.κ.). Επίσης είναι χαρακτηριστικό ότι η προστατευτική λειτουργία του εργατικού δικαί- ου δεν εκδηλώνεται μόνο με τη θέσπιση αστικών ακυροτήτων, που ακολουθούν συνή- θως τις παραβιάσεις σχετικών απαγορεύσεων, αλλά επικουρείται και από ένα πλέγμα διοικητικών και ποινικών κυρώσεων, που απειλούνται κατά κανόνα κατά του εργοδό- τη όταν αυτός παραβλέπει τις υποχρεώσεις και τις απαγορεύσεις που επιβάλλουν οι δι- άφοροι εργατικοί νόμοι. Τέλος, δεδομένου ότι συνήθως στην αγορά εργασίας η προσφορά είναι μεγαλύτε- ρη από τη ζήτηση, καθίσταται προφανές ότι το εργατικό δίκαιο έχει και έναν χαρακτήρα μηχανισμού (κρατικής ή επαγγελματικής) παρέμβασης στην οικονομική ζωή, και έτσι μπορεί να θεωρηθεί και ως ένα δίκαιο παρέμβασης στην ελεύθερη αγορά τόσο εκ μέρους του κράτους όσο και εκ μέρους των εκπροσώπων των κοινωνικών συνομιλη- τών. Η παρέμβαση ωστόσο αυτή δεν μπορεί να φθάνει σε τέτοιο σημείο ώστε οι ρυθμί- σεις του εργατικού δικαίου να λειτουργούν με τρόπο που να υποεκτιμά τα οικονομικά δεδομένα, ούτε ασφαλώς οι νομοθέτες και οι εφαρμοστές του εργατικού δικαίου επι- τρέπεται να αδιαφορούν για τη λειτουργία της ελεύθερης αγοράς. β) Μικρή αναδρομή στην εμφάνιση και ρύθμιση της μισθωτής απασχόλησης Tο κανονιστικό ενδιαφέρον για τις εργασιακές σχέσεις εμφανίστηκε στις αρχές του 19 ου αιώνα και εξελίχθηκε υπό την επίδραση της πρώτης βιομηχανικής επανάστασης. Τα χρόνια εκείνα (τέλη 18 ου και 19 ος αιώνας), η αστική διαβίωση των αθρόως σωρευό- μενων στις διαμορφωνόμενες τότε βιομηχανικές πόλεις πρώην αγροτών, χαρακτηρι- ζόταν από μιζέρια και ανθυγιεινότητα. Ο εργασιακός χρόνος κάλυπτε το μεγαλύτερο μέρος του 24ώρου ενός μισθωτού εργάτη, ο χρόνος δε αυτός καθοριζόταν μονομερώς από τον εργοδότη. H εβδομαδιαία ανάπαυση δεν είχε ακόμη θεσμοθετηθεί, η παιδική εργασία ήταν σχεδόν ελεύθερη, ενώ τα μέτρα υγιεινής και ασφάλειας στους χώρους ερ- γασίας ήταν ανύπαρκτα ή υποτυπώδη. Για τη διαχείριση της μισθωτής απασχόλησης, οι δυτικές κοινωνίες, υπό την επί- δραση φιλελεύθερων και ανθρωπιστικών ιδεών της εποχής, οργάνωσαν σταδιακά ένα αυτόνομο πλέγμα κανόνων, το μεταγενέστερα αποκληθέν «εργατικό δίκαιο». Πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι η εργατική νομοθεσία, κατά την έναρξη του σχηματισμού της, αντιμετώπιζε σχεδόν αποκλειστικά το ζήτημα της προστασίας των εργατών σε εργοστά-