Η ΑΣΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ

9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ II. Η αστική ευθύνη του Δημοσίου κατά το εθνικό δίκαιο 1. Το νομικό έρεισμα της αστικής ευθύνης του Δημοσίου Το νομικό έρεισμα της αποζημιωτικής ευθύνης του Δημοσίου εδράζεται στις διατάξεις των άρθρων 104, 105 και 106 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα και σύμφω- να με την πάγια νομολογία στη διάταξη του άρθρου 4 παρ. 5 του Συντάγματος για την ισότητα των πολιτών ενώπιον των δημόσιων βαρών. Παράλληλα θα μπορούσε να τύ- χει εφαρμογής ο κανόνας του άρθρου 20 παρ. 1 του Συντάγματος, περί του δικαιώμα- τος δικαστικής προστασίας. 2. Ο Συνταγματικός κανόνας Το Σύνταγμα του 1975 αναγνωρίζει τον άνθρωπο ως υπέρτατη αξία, χάριν της οποίας υφίσταται και οργανώνεται η έννομη τάξη, θεσπίζει δε τα επί μέρους ατομικά και κοινω- νικά δικαιώματα για τη διασφάλιση της επί ίσοις όροις ελεύθερης αναπτύξεως της προ- σωπικότητας εκάστου και την απόλαυση των εννόμων αγαθών που αντιστοιχούν στο περιεχόμενο των δικαιωμάτων αυτών. 19 Η υποχρέωση αποζημιώσεως του Δημοσίου για παράνομες πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων του δεν περιλαμβάνεται σε καμιά συ- γκεκριμένη διάταξη του Συντάγματος. Η αστική ευθύνη του Δημοσίου απορρέει από την αρχή του κράτους δικαίου 20 και την αρχή της νομιμότητας. 21 19. ΣτΕ 867/1988, Ολομ. 2633/2014, 535/2019, 18/2019. 20. Σύμφωνα με το άρθρο 2 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, το κράτος δικαίου είναι μία από τις θεμελιώδεις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Εμπεριέχει την ιδέα ότι τόσο η ίδια η ΕΕ όσο και όλες οι χώρες της ΕΕ διέπονται από ένα νομοθετικό σύνολο (νομοθετικοί κώδικες και διαδικασίες) που εγκρίθηκε με καθιερωμένες διαδικασίες και όχι με αποφάσεις που λαμβάνονται κατά διακριτι- κή ευχέρεια ή κατά περίπτωση.    Εκτός από τη λειτουργική δημοκρατία και τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπερι- λαμβανομένων των δικαιωμάτων των προσώπων που ανήκουν σε μειονότητες, το κράτος δικαίου αποτελεί ένα από τα πολιτικά κριτήρια που πρέπει να πληρούν οι χώρες που επιθυμούν να εντα- χθούν στην ΕΕ. 21. Θεμέλιο του κράτους δικαίου αποτελεί η αρχή της νομιμότητας, η οποία συνίσταται στην υποχρέω- ση της Διοίκησης να σέβεται και να εφαρμόζει τις νομοθετικές διατάξεις που της επιβάλλουν ενέρ- γειες ή παραλείψεις, καθώς και στον έλεγχο που της ασκεί η διοικητική δικαιοσύνη για την τήρηση των νόμων κατά την άσκηση των καθηκόντων της.