ΠΡΟΛΟΓΟΣ 5
ης
ΕΚΔΟΣΗΣ
Η παρούσα πέμπτη έκδοση των ανά χείρας «Ατομικών Εργασιακών Σχέσεων»
αποτελεί την πλέον ανανεωμένη επανέκδοση του βιβλίου από την εποχή της πρώ-
της έκδοσης το 2005. Κατ’ αρχάς, ενσωματώνει όλες τις νομοθετικές αλλαγές που
επήλθαν μετά την τέταρτη έκδοση (2013), συμπεριλαμβάνοντας και τις κυριολε-
κτικά προ ημερών τροποποιήσεις που επέφερε ο Ν 4472/2017 σε μια σειρά από
σοβαρά θέματα, όπως στις ομαδικές απολύσεις, στις συνδικαλιστικές άδειες και
στη λύση της σύμβασης των συνδικαλιστικών στελεχών.
Πέραν όμως αυτών, η νέα έκδοση λαμβάνει υπόψη της όλη την πρόσφατη νο-
μολογία και ενισχύει τις παραπομπές της στη θεωρία του εργατικού δικαίου με τη
συμπερίληψη όλων των νεότερων μελετών και άρθρων επί θεμάτων ατομικού ερ-
γατικού δικαίου. Εξάλλου, έχουν επαναδιατυπωθεί και εμπλουτιστεί κατά εκτετα-
μένο τρόπο πολλά επί μέρους κεφάλαια, με τη φροντίδα να επιτευχθεί μεγαλύτε-
ρη πληρότητα και να αποσαφηνιστούν ιδιαίτερα ζητήματα που αφορούν στη λει-
τουργία και τη λύση της εργασιακής σχέσης.
Με την ευκαιρία της παρούσας νέας έκδοσης, θα θέλαμε να εκθέσουμε κά-
ποιες γενικότερες σκέψεις για την εξέλιξη και τη σημερινή κατάσταση της εργατι-
κής νομοθεσίας. Εν πρώτοις, μολονότι το εργατικό δίκαιο δεν έχει διανύσει ιδιαί-
τερα μακρά ιστορία εξέλιξης σε σχέση με άλλους παραδοσιακούς δικαιικούς κλά-
δους (οι απαρχές του ανάγονται στα μέσα του 19ου αιώνα), ωστόσο «φορτώθη-
κε» σταδιακά με υπέρογκη ποσότητα διατάξεων και θεσμών. Στην εξέλιξη αυτή
έχουν συνεργήσει τόσο ο κρατικός και υπερκρατικός νομοθέτης (διεθνείς συμβά-
σεις εργασίας, Οδηγίες Ευρωπαϊκής Ένωσης
κ.λπ.), όσο και η κανονιστική δρα-
στηριότητα των κοινωνικών συνομιλητών, δηλαδή οι όροι των συλλογικών συμ-
βάσεων εργασίας, καθώς και οι όροι των υποχρεωτικών διαιτητικών αποφάσε-
ων που, στη χώρα μας, συνιστούν το στρεβλό υποκατάστατο της συλλογικής αυ-
τονομίας.
Παρατηρούμε ότι, σε αντίθεση με άλλους κλάδους δικαίου, το εργατικό δί-
καιο έχει από πολύ παλαιά, εύλογα αλλά όχι αποδεκτά, επιβαρυνθεί από ισχυρά
ιδεολογικά βαρίδια, τα οποία το δυσκολεύουν να εξελίσσεται και να αντιστοιχεί-
ται με το εκάστοτε κοινωνικό, οικονομικό και τεχνολογικό περιβάλλον, με απο-
τέλεσμα να διατηρούνται σε ισχύ παρωχημένες ρυθμίσεις και ξεπερασμένοι θε-
σμοί, ενώ δημιουργούνται ακατάπαυστα νέες ανώφελες και δυσεφάρμοστες δια-