11 / 50
ΠΡΟΛΟΓΟΣ Γ΄ ΕΚΔΟΣΗΣ
Η οικονομική κρίση, αλλά και η γενικότερη εξέλιξη του δικαίου τόσο στην Ελλάδα όσο
και διεθνώς, έχουν βαθύτατα επηρεάσει, όπως είναι φυσικό, το πτωχευτικό δίκαιο. Έτσι,
η τροποποίηση του Πτωχευτικού Κώδικα (περιλαμβανομένης της εκ βάθρων αναμόρ-
φωσης της διαδικασίας εξυγίανσης) με διαδοχικούς νόμους, ιδίως τους πρόσφατους ν.
4336/2015, 4446/2016 και 4472/2017, η επανειλημμένη τροποποίηση του νόμου για τα
υπερχρεωμένα φυσικά πρόσωπα (ν. 3869/2010), η εισαγωγή νέων συλλογικών διαδικα-
σιών, όπως η ειδική διαχείριση (ν. 4307/2014) και η διαδικασία εξωδικαστικής ρύθμι-
σης οφειλών επιχειρήσεων (ν. 4469/2017), η αντικατάσταση του Κανονισμού 1346/2000
για τις διαδικασίες αφερεγγυότητας με το νεότερο 2015/848, οι μαζικές αναμορφώσεις
της νομοθεσίας της αφερεγγυότητας στην Ευρώπη, αλλά και η νεότερη επιστημονική και
νομολογιακή εξέλιξη στο πτωχευτικό δίκαιο κατέστησαν αναγκαία την αναθεώρηση του
παρόντος βιβλίου σε τρίτη έκδοση. Ο γράφων θεώρησε ότι σε ένα σημερινό εγχειρίδιο
πτωχευτικού δικαίου θα πρέπει να περιλαμβάνονται, έστω και με συντομία, και οι παρα-
πτωχευτικές διαδικασίες, συλλογικές δηλ. διαδικασίες που είτε αντικαθιστούν είτε επιδι-
ώκεται να αποτρέψουν την πτώχευση. Οι διαδικασίες αυτές έχουν αποκτήσει τα τελευ-
ταία χρόνια τεράστια σημασία. Kαι ναι μεν πολλές από τις διαδικασίες αυτές είναι πρό-
σκαιρες και συγκυριακές, η ύπαρξή τους όμως, με τη μια ή την άλλη μορφή, είναι δια-
χρονική. Στην πραγματικότητα δεν υπήρξε εποχή (τουλάχιστον τα τελευταία 60 χρόνια),
όπου να υπήρχε μόνο η πτώχευση και τίποτε άλλο. Είναι συνεπώς παράλειψη να μην
έχουν και αυτές τη θέση τους στο παρόν βιβλίο.
Σε σχέση με τις σοβαρές και μαζικές νομοθετικές παρεμβάσεις στο πτωχευτικό δίκαιο, ο
γράφων αντιμετώπισε το δίλημμα αν θα πρέπει η παρουσίαση των διαφόρων διαδικασι-
ών (πτωχευτικής και παραπτωχευτικών) να γίνει μόνο στη σημερινή τους μορφή, αγνο-
ώντας τις καταργηθείσες διατάξεις, ή αν ενδείκνυται η αναφορά και στο προγενέστερο
δίκαιο (π.χ. της πτώχευσης και της διαδικασίας εξυγίανσης). Στο δίλημμα αυτό δόθηκε
περιστασιακή λύση: Το παλαιότερο δίκαιο αναφέρεται εκεί όπου είτε βοηθά στην κατα-
νόηση του ισχύοντος, είτε εξακολουθεί να ισχύει για τις παλαιότερες διαδικασίες. Βέβαια
η λύση αυτή δεν ακολουθήθηκε με πιστότητα, διότι δεν θα ήταν δυνατόν να αναφερθεί
ολόκληρο το σώμα των διατάξεων που προΐσχυσαν και που εξακολουθούν να διέπουν
τις εκκρεμείς διαδικασίες. Γι’ αυτές επομένως θα είναι ανάγκη αναδρομής στις προηγού-
μενες εκδόσεις του βιβλίου.
Για λόγους ευχερέστερης ανάγνωσης και εντοπισμού των μεταβολών, τα πρόσφατα νο-
μοθετήματα (κυρίως οι ν. 4446/2016 και 4472/2017) αναφέρονται με «μαύρα» τυπογρα-
φικά στοιχεία. Καταβλήθηκε επίσης προσπάθεια να διατηρηθεί η αρίθμηση (κεφαλαίων,
παραγράφων κλπ.) των προηγούμενων εκδόσεων.
Νομοθεσία, συγγραφείς και νομολογία ελήφθησαν υπόψη μέχρι τέλος Ιουλίου 2017.