ΔΙΚΑΙΟ ΑΝΗΛΙΚΩΝ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Η ανά χείρας μελέτη, αποτελεί το Δίκαιο Ανηλίκων, όπως έχει σήμερα. Ο κλάδος

αυτός συναιρεί με πρόδηλο τρόπο τις εγκληματολογικές και ποινικές επιστήμες,

συνιστώντας το «σταυροδρόμι» συνάντησής τους. Στο επίπεδο των εγκληματολο-

γικών επιστημών, οι «ανήλικοι εγκληματίες», προσεγγίζονται ως πρόσωπα, κα-

ταστάσεις, παράγοντες της διαπραττόμενης παραβατικότητας/εγκληματικότη-

τας, μορφές εμφανίσεώς της, έκταση του μεγέθους της, σκοτεινός αριθμός της,

ρόλος των δομών αντιμετώπισής της, σύγχρονοι θεσμοί καταπολέμησής της, επε-

ξεργασίες και δόκιμες προτάσεις για την υπέρβασή της, διαντίδραση του ανήλι-

κου δράστη με το ποινικό −και όχι μόνο− σύστημα πρόληψης και καταστολής των

αντικοινωνικών συμπεριφορών του κ.ά. Στο επίπεδο των ποινικών επιστημών,

το Δίκαιο Ανηλίκων, πραγματεύεται τη συμπεριφορά και τη δράση του ανήλικου

παραβάτη/εγκληματία, με βάση το ηλικιακό κριτήριο, στα πλαίσια των μέτρων

ασφαλείας, των ιδιόμορφων και μη, κυρώσεων, των ποινών κατά της ελευθερίας

του, των μετανεωτερικών δικονομικών αρχών και θεσμικών πρακτικών, του εντε-

λώς πρωτότυπου και επίκαιρου προνοιακού καθεστώτος μεταχείρισής του, του

ιδιαίτερου «σωφρονιστικού» τρόπου αναδόμησης της προσωπικότητάς του κ.ά.

Στην περίπτωση μάλιστα, του ανήλικου εγκληματία, αλλά και σε εκείνη του ανή-

λικου δράστη μη εγκληματία, η «Σωφρονιστική» διατρέχει το όλο πνεύμα προσέγ-

γισής του, εφόσον στο πεδίο αυτό, κυριαρχεί η διαπαιδαγωγική αντίληψη και λει-

τουργία των διαφόρων επίσημων και άτυπων μηχανισμών «φιλοξενίας» του. Τέ-

τοια άλλωστε, είναι η κυρίαρχη νοοτροπία του νομοθέτη των Νόμων 3860/2010,

4322/2015 και 4356/2015, οι οποίοι διέπουν και εν ταυτώ ρυθμίζουν την κρίσι-

μη −και επώδυνη− περιοχή του ανήλικου δράστη. Αυτές οι νομοθετικές καινοτομί-

ες εξάλλου, υπήρξαν το αγωνιώδες εφαλτήριό μας, προς μια νέα, βελτιωμένη και

αναθεωρημένη συγγραφική προσπάθεια, το κύριο βάρος της οποίας επωμίσθηκε

ο συνάδελφος και φίλος, Επίκουρος Καθηγητής της Νομικής Σχολής ΔΠΘ,

Κώστας

Κοσμάτος

(Το δικαιϊκό μέρος). Η «Εγκληματολογία» των ανηλίκων που παραβιά-

ζουν τις ποινικές διατάξεις, διαθέτει έναν απίθανο σε ποσότητα και βάθος βιβλιο-

γραφικό και αρθρογραφικό όγκο, διεθνώς και στην ημεδαπή, γεγονός που εγεί-

ρει άλυτες υποψίες και συνειδησιακή αμηχανία του υπεύθυνου ερευνητή, αναφο-

ρικά με την αναγκαία τιθάσευση του υλικού και την εμπλουτισμένη απόδοσή του.

Προς τον σκοπό αυτόν, η υιοθέτηση του επιστημολογικού δρόμου, «παραδειγμα-

τοποιεί» την ατέρμονη ύλη και διευκολύνει τα μέγιστα, τον υποψιασμένο αναγνώ-

στη να ακολουθήσει κάποιο ρεύμα σκέψης ή να διατυπώσει μια εναλλακτική κα-

τηγορία. Το πρόβλημα εδώ έγκειται, στην έγκυρη, συνεπή και παραγωγική , με-

ταθεωρητική καθετοποίηση των οριζόντων αυτού του επιστημονικού χώρου. Την

εγκληματολογική παράθεση της ανωτέρω προβληματικής, παρουσιάζει ο υπο-