17 / 22
ΑΚΑΤΑΛΟΓΙΣΤΟΙ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΕΣ
85
του θεραπευτικού σκοπού ο ακαταλόγιστος δράστης υποτάσσεται σε προλη-
πτικές σκοπιμότητες χρησιμοποιούμενος ως
αντικείμενο καταστολής
, κάτι
που ασφαλώς δεν είναι δικαιοκρατικώς ανεκτό και έρχεται σε αντίθεση με την
κατοχυρωμένη στο άρθρο 2 του Συντάγματος αρχή της ανθρώπινης αξιοπρέ-
πειας
17
. Για το λόγο αυτό η αναγκαστική θεραπεία του ψυχασθενούς μπορεί
να δικαιολογηθεί μόνο σε εκείνες τις περιπτώσεις, στις οποίες κρίνεται βάσει
των
κανόνων της ψυχιατρικής πραγματογνωμοσύνης
ως
επιβεβλημένη
18
.
Υπό την προϋπόθεση αυτή εξηγείται και ο
ακούσιος χαρακτήρας
του μέτρου
ασφαλείας του άρθρου 69 ΠΚ, η επιβολή του οποίου συντελείται κατά παρά-
καμψη του δικαιώματος του ασθενούς να συγκατατεθεί στη θεραπεία
19
».
γ)
Όπως και από το κείμενο του άρθρου 69 ΠΚ προκύπτει, οι
προϋποθέ-
σεις
επιβολής του παρουσιαζόμενου ασφαλιστικού μέτρου είναι τρεις: το μεν
η τέλεση κακουργήματος ή (ορισμένης βαρύτητας) πλημμελήματος
, το δε
η απαλλαγή του δράστη
, και εκ τρίτου
η επικινδυνότητα του δράστη για τη
δημόσια ασφάλεια
. Ειδικότερα:
(i)
Πρώτη τυπική προϋπόθεση επιβολής του μέτρου είναι η τέλεση
κακουρ-
γήματος
ή (ορισμένης βαρύτητας)
πλημμελήματος
20
σε κατάσταση νοσηρής
διαταράξεως αίρουσας τον καταλογισμό ή κωφαλαλίας
21
.
Η «θολή» νοηματικά αναφορά του άρθρου 69 ΠΚ σε τέλεση κακουργήμα-
τος ή πλημμελήματος δημιουργεί το ακόλουθο ερμηνευτικό πρόβλημα:
ποια
από τα συστατικά στοιχεία του εγκλήματος πρέπει να συγκεντρώνει η τε-
λούμενη αξιόποινη πράξη;
Ομοφωνία υπάρχει ως προς το ότι η πράξη πρέπει
να είναι τελικά άδικη και να μην έχει υποκύψει σε παραγραφή, ενώ αναγκαία
κρίνεται και η συνδρομή των (διαδικαστικών) προϋποθέσεων της ποινικής δί-
κης· εξακολουθεί, ωστόσο, να συζητείται η απουσία των άλλων (πέραν της
17. Βλ.
Αλεξιάδη
, Εισαγγελικές εξουσίες και ατομικές ελευθερίες, Δίκαιο και Πολιτική,
1983, 273 επ.
18. Βλ.
Παρασκευόπουλο
, ό.π., Μνήμη, σελ. 245.
19. Βλ.
Κοσμάτο
, Η διάρκεια του εγκλεισμού σε ψυχιατρικό κατάστημα κατά το άρθρο 70
του Ποινικού Κώδικα, σελ. 48 επ.
20. Ουδέποτε, όμως, πταίσματος· βλ. ρητά
Τζαννετή
, ό.π.
21. Μόνη η συνδρομή μιας επικίνδυνης ψυχικής διαταραχής, που δεν εκδηλώνεται με
την τέλεση αξιόποινης πράξεως ή εκδηλώνεται με την τέλεση πράξεως ελαφράς
βαρύτητας, αποκλείει την εφαρμογή του άρθρου 69 ΠΚ, αφήνει, όμως, ανοικτή
τη δυνατότητα προσφυγής σε προληπτικά εξωποινικά μέτρα για τη θεραπεία
του ασθενούς:
Κάβουρας
, ό.π.,
Καϊάφα-Γκμπάντι
, Η τέλεση πλημμελήματος με
απειλούμενη ποινή κατώτερη των έξι μηνών επιτρέπει τη φύλαξη ακαταλογίστων
δραστών ή μόνο ακούσια νοσηλεία; Υπερ 1994, 959 επ.,
Κοσμάτος
, Το έκτο κεφάλαιο
του Ν 2071/1992 μετά από ένα έτος εφαρμογής: έρευνα της δοκιμασίας του στην
πράξη, Υπερ 1994, 202 επ.,
Παρασκευόπουλος
, Παρατηρήσεις στο Ν 2071/1992,
Υπερ 1993, 199 επ.,
Συμεωνίδου-Καστανίδου
, ό.π.,
Τζαννετής
, ό.π.