Η ΠΡΟΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΠΑΡΑΠΟΜΠΗ ΣΤΟ ΔΕΕ ΩΣ ΜΕΣΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΘΕΜΕΛΙΩΔΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ

16 ΤΟ ΠΡΟΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΕΡΩΤΗΜΑ Με τον όρο « γενικές αρχές του δικαίου της Ένωσης », νοούνται οι κανόνες οιονεί « συ- νταγματικού » χαρακτήρα, που διέπουν το σύνολο των δράσεων της Ένωσης, και των οποίων το περιεχόμενο καθορίζεται και εμβαθύνεται από τα θεσμικά όργανα της Ένω- σης και ιδίως το ΔΕΕ 34 . Η νομολογιακή τους ανάδειξη βρήκε έρεισμα σε έναν συνδυα- σμό διατάξεων των Συνθηκών, όπως το άρθρο 19 παρ. 1 εδ. α’ ΣΕΕ, όπου αναφέρεται ότι το ΔΕΕ « εξασφαλίζει την τήρηση του δικαίου κατά την ερμηνεία και την εφαρμογή των Συνθηκών », το άρθρο 263 παρ. 2 ΣΛΕΕ, όπου αναφέρεται ότι το Δικαστήριο είναι αρ- μόδιο να ελέγχει την τήρηση « οποιουδήποτε κανόνα δικαίου σχετικού με την εφαρμογή » των Συνθηκών, καθώς και άλλα άρθρα που κατονόμαζαν ειδικότερα τέτοιες γενικές αρχές, όπως τα άρθρα 2 και 3 ΣΕΕ, όπου γίνεται λόγος για απαγόρευση διακρίσεων 35 . Ωστόσο, ο πραγματικός γενεσιουργός λόγος των αρχών αυτών πρέπει να αναζητηθεί στην αποστολή της Ένωσης για οικονομική και πολιτική ενοποίηση, καθώς η τελευ- ταία θα ήταν αδύνατη χωρίς κάποιες υπέρτερης αξίας γενικές αρχές που να ρυθμίζουν τις σχέσεις της διοίκησης με τα πρόσωπα 36 . Οι γενικές αρχές του δικαίου αποτελούν μέρος του πρωτογενούς δικαίου της Ένωσης, παρόλο που θεωρούνται ότι βρίσκονται στη δεύτερη θέση της ιεραρχίας των ενωσιακών κανόνων δικαίου, δηλαδή κάτω από τις Συνθήκες και τον Χάρτη 37 . Πρόκειται για αρχές καθολικά αποδεκτές, των οποίων το κύρος δεν μπορεί να αμφισβητηθεί, αντιθέτως μάλιστα χρησιμεύουν πρωτίστως για τον έλεγχο του κύρους του συνόλου του δευτερογενούς δικαίου της Ένωσης, καθώς και για την κάλυψη των λογικών κενών που προκύπτουν κατά την ερμηνεία του πρω- τογενούς δικαίου. Η δεύτερη κατηγορία κανόνων δικαίου, που περιγράφεται ως σύνολο « πράξεων των θεσμικών ή λοιπών οργάνων ή οργανισμών της Ένωσης », αναφέρεται ουσιαστικά στο σύνολο του δευτερογενούς δικαίου της ΕΕ και περιλαμβάνει όλες τις ενωσιακές νο- μικές πράξεις, όπως αναφέρονται και στο άρθρο 288 ΣΛΕΕ, δηλαδή οδηγίες, κανονι- σμούς, αποφάσεις, συστάσεις και γνώμες, τις οποίες έχουν εκδώσει όλα τα θεσμικά 38 και λοιπά όργανα της ΕΕ. Περιλαμβάνει δηλαδή και μη δεσμευτικά νομοθετήματα, 34. Γρηγόριος – Ευάγγελος Καλαβρός, Θεόδωρος Γεωργόπουλος, « Το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Θεσμικό δίκαιο, τόμος Ι », ό.π. , σελ. 202. 35. Στην απόφαση ΔΕΚ της 19 ης Οκτωβρίου 1977, συνεκδικασθείσες υποθέσεις C-117/76 και C-16/77, Ruckdeschel (σκέψη 7), το Δικαστήριο αντιμετώπισε την απαγόρευση διακρίσεων του τότε άρθρου 40 παρ. 3 ΣΕΚ ως μη εφαρμοστέα στην υπόθεση, ωστόσο διευκρίνισε ότι το άρθρο αυτό αποτελούσε απλώς μια έκφανση της γενικής αρχής της ισότητας ως θεμελιώδους αρχής του τότε κοινοτικού δι- καίου, και βάσει αυτής προέβη σε έλεγχο νομιμότητας κανονισμού, χωρίς να αναφερθεί σε περαιτέ- ρω διατάξεις της ΣΕΚ. 36. Αστέρης Πλιάκος, « Το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης – θεσμικό και ουσιαστικό δίκαιο », εκδ. Νομική Βιβλιοθήκη 2018, σελ. 220. 37. Paul Craig and Gráinne de Búrca, “ EU Law text, cases and materials ”, ό.π. , σελ. 111. 38. Ως θεσμικά όργανα, κατ’ άρθρο 13 παρ. 1β’ ΣΕΕ, λογίζονται το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Ευρωπαϊ- κό Συμβούλιο, το Συμβούλιο, η Επιτροπή, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ευρωπαϊκή Κε- ντρική Τράπεζα και το Ελεγκτικό Συνέδριο.