9 / 30
IX
Ο θεσμός της απόλυσης υπό όρο αποτελεί αντικείμενο ενδιαφέροντος από
πολλές απόψεις:
από άποψη ποινικού δικαίου (δεδομένου ότι η χορήγησή του ρυθμίζεται στα
άρθρα 105 επ. ΠΚ), από άποψη σωφρονιστικής επιστήμης (εφόσον χορηγεί-
ται κατά τη διάρκεια της έκτισης της ποινής και μεταβάλλει το χαρακτήρα της)
αλλά και από άποψη εγκληματολογική (στο μέτρο που οι στόχοι και τα κριτή-
ρια για τη χορήγησή του απασχολούν, προσδιορίζονται και επιλέγονται από
την εγκληματολογία).
Στη χώρα μας ο θεσμός της απόλυσης υπό όρο αποτέλεσε τον παλαιότερο
θεσμό εναλλακτικής έκτισης της (μακρόχρονης) ποινής κατά της προσωπικής
ελευθερίας (με το ν. 811/1917 «περί προσωρινής απολύσεως των καταδίκων
εκ των φυλακών»), έχοντας συμπληρώσει ήδη έναν αιώνα ζωής. Ήταν εύ-
λογο, ένας τόσο πολυσήμαντος θεσμός να αποτελέσει κατά τη μακρόχρονη
λειτουργία του αντικείμενο πολυάριθμων δημοσιευμάτων αναφορικά με το
χαρακτήρα του και προς επιλογή των σκοπών του. Το επιστημονικό ενδιαφέ-
ρον στράφηκε κυρίως προς αναζήτηση των πλεονεκτημάτων του, ενώ εξίσου
σοβαρές υπήρξαν οι εναντίον του επικρίσεις.
Όπως αποσαφηνίζει στον πρόλογό του ο συγγραφέας της ανά χείρας μελέτης
Μαρίνος Σκανδάμης, η ενασχόλησή του με το θεσμό της απόλυσης υπό όρο
«προέκυψε αφενός μεν από τη διαπίστωση ότι η πρακτική εφαρμογή του συ-
νεχίζει να αναδεικνύει γκρίζες ζώνες, προβλήματα και αστοχίες, αφετέρου
δε από το γεγονός ότι υπάρχουν πλείστες υπερεθνικές και εθνικές νομοθετι-
κές και νομολογιακές εξελίξεις, αλλά και συμπεράσματα των εγκληματολογι-
κών επιστημών, που πρέπει να ληφθούν υπόψη για μια σύγχρονη θεώρηση
του θεσμού». Κύριο στόχο και επιδίωξή του αποτέλεσε η ανάδειξη «κάποιων
πρακτικά εφαρμοστέων λύσεων και προτάσεων, με σκοπό τη βελτίωση του
θεσμού της απόλυσης υπό όρο, ώστε να εγγυάται μια ενισχυμένη προστασία
των δικαιωμάτων των κρατουμένων και την −κατά το δυνατόν− ασφαλή εναλ-
λακτική έκτιση που μπορεί να παρέχει ο θεσμός».
Τον κατά τα παραπάνω καθόλα επιδοκιμαστέο στόχο του ο συγγραφέας επιχει-
ρεί να επιτύχει ξεκινώντας από μια παραστατική αναδρομή στην εμφάνιση και
Πρόλογος