11 / 34
10
Ο ΣΚΟΠΟΣ ΔΥΣΦΗΜΗΣΗΣ ΣΤΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΤΙΜΗΣ
ος, όπως όλοι οι συνάδελφοί του συμφωνούν, εργάσθηκε πάντοτε στον χώρο του
Ποινικού Δικαίου με αξιοπρέπεια και εντιμότητα. Το γεγονός ότι έχω αναλάβει εδώ
και κάποια χρόνια τη διδασκαλία των εγκλημάτων κατά της τιμής στη Νομική Σχολή
του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, είχε και αυτό την ιδιαίτερη σημασία του
για τη συγγραφή του παρόντος βιβλίου, συνεχίζοντας μία γόνιμη παράδοση του
Τομέα μας ενός διαλόγου της θεωρίας με την πράξη, σε μία θεματική με εξίσου φιλο-
σοφικές αναζητήσεις και πρακτικές έννομες συνέπειες.
Η Τιμή, ως έννοια και ως ηθική αρχή, καθορίζει πλέον όχι μόνο σχέσεις του ιδιωτι-
κού, αλλά και του δημόσιου βίου, ειδικά στη σύγχρονη εποχή. Σε συνθήκες παρα-
πλήσιες με αυτές που βιώνει σήμερα ο τόπος μας, είναι ενδεικτική η ειδησεογραφία
της εφημερίδας
«Παλιγγενεσία
», η οποία ύστερα από τον Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο,
που επιβλήθηκε στη χώρα μας μετά τη χρεωκοπία του 1893, επί πρωθυπουργίας
Χαριλάου Τρικούπη, έγραφε στο κύριο άρθρο της:
«Σεις οι μονοπωλιακοί πατριώ-
ται φωνασκείτε κατά της χρεωκοπίας δια να διατηρείτε την τιμήν σας ακεραίαν και το
μέτωπον ακηλίδωτον...».
Σήμερα πάντως που τουλάχιστον, ως προς την αξιόποινη
πράξη της εξύβρισης, θα είχε κάθε λόγο κανείς να προτείνει την εθιμική αποποινικο-
ποίησή της, αφού με τόση ευκολία και τόση αθυροστομία ακούγονται, μέχρι και από
το Βήμα της Βουλής, φράσεις όπως:
«Είστε ψεύτης», «Είστε απατεώνας»
για τον κο-
ρυφαίο εκπρόσωπο της πολιτικής εξουσίας, χωρίς καμία απολύτως έννομη συνέπεια.
Είναι ωσάν ο ισχυριζόμενος και ο αποδέκτης να έχουν συμφωνήσει ότι κάποιες λέ-
ξεις έχουν απωλέσει πλέον την πραγματική σημασία τους. Ή ακόμα χειρότερο εκφρά-
σεις, που αντικειμενικά θίγουν τον μέσο κοινωνό του Δικαίου, δεν αγγίζουν όμως
και δεν θίγουν εκπροσώπους της πολιτικής εξουσίας.
Έτσι, δεν είναι τυχαίο ότι τα εγκλήματα κατά της τιμής επανήλθαν στη σύγχρονη επο-
χή σε τροχιά ανάλυσης, αλλά και αμφισβήτησης. Δεν ενθυμούμαι κάποιο άλλο βι-
βλίο μου, όπου κατά το στάδιο των προπαρασκευαστικών εργασιών του, να είχα τη
χαρά να συζητήσω τόσες θεματικές του με διάφορους εκλεκτούς φίλους της θεωρίας
και της πράξης. Eνδεικτικά αναφέρω την άποψη του αδελφικού φίλου μου και εκλε-
κτού νομικού
Πλάτωνα Νιάδη
, ο οποίος υποστηρίζει ότι στο έγκλημα της ομαδικής
εξύβρισης, ακόμη κι όταν ο καταφρονητικός χαρακτηρισμός του δράστη αναφέρεται
σε εκατομμύρια αποδέκτες, τους οποίους δεν τους γνωρίζει προσωπικά ο δράστης,
εφόσον αναφέρεται σε κύκλο αποδεκτών σαφώς προσδιορισμένο, δεν υφίσταται
κανένα πρόβλημα στοιχειοθέτησης της ποινικής υπόστασης του εγκλήματος, όπως
ακριβώς και στην περίπτωση της ατομικής εξύβρισης. Περιπτώσεις καταδίκης για κα-
ταφρονητικούς ισχυρισμούς ενός ολόκληρου λαού ανασύρονται μέσα από τη νομο-
λογία διεθνών δικαστηρίων. Όπως και αντίστοιχα άλλες αποφάσεις, όπως αυτή του
Εφετείου της Βαυαρίας, του έτους 1928, που έκρινε ότι καταφρονητικοί ισχυρισμοί
κατά των Εβραίων συλλήβδην μπορεί ν’ αποτελούν μεν συλλογικούς απαξιωτικούς
χαρακτηρισμούς, δεν συνιστούν όμως και το έγκλημα της εξύβρισης εναντίον καθε-
νός Εβραίου ατομικά. Το ότι οι ιστορικές συνθήκες της εποχής εκείνης στη Γερμανία
επώαζαν μία τέτοιου είδους δικαστική απόφαση δεν είναι σίγουρα ένα τυχαίο γεγο-
νός.