9 / 32
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Αγαπητοί συνάδελφοι, κυρίες και κύριοι,
Σας καλωσορίζω στο πρώτο συνέδριο της Εταιρίας Μελέτης Εμπορικού
&
Οι-
κονομικού Δικαίου. Είμαστε πολύ ικανοποιημένοι για τη συμμετοχή και το ενδια-
φέρον σας για το Συνέδριό μας, καθώς και για το ότι έχομε την τιμή και τη χαρά
να έχουμε υψηλού επιπέδου ομιλητές, βαθιούς ειδήμονες των θεμάτων που θα μας
αναπτύξουν.
Όπως είδατε, ο γενικός τίτλος του θέματος του Συνεδρίου είναι «Το οικονομι-
κό δίκαιο την εποχή της κρίσης», περιλαμβάνει δε τρεις ειδικότερες θεματικές. Η
επιλογή της θεματολογίας αυτής είναι εύλογη. Είναι γεγονός ότι η πρωτοφανής
κρίση, στην οποία έχει βυθισθεί η χώρα ήδη πάνω από 6 χρόνια, ήταν η αιτία βα-
θιών αλλαγών στο δίκαιο, τη νομοθεσία και τη νομολογία, πολλές από τις οποίες
θα θεωρούνταν υπό κανονικές συνθήκες απαράδεκτες ή και αντιβαίνουσες σε θε-
μελιώδεις αρχές του δικαίου. Τέτοιες νομοθετικές επεμβάσεις είναι, από την σκο-
πιά της θεματικής του Συνεδρίου, το «κούρεμα» των ομολόγων του δημοσίου, για
το οποίο θα μας μιλήσουν οι κ.κ. Λιάππης και Καραμπατζός, αλλά και οι περιορι-
σμοί στην ανάληψη τραπεζικών καταθέσεων και διενέργειας άλλων τραπεζικών
πράξεων. Παράλληλα εισήχθησαν ευνοϊκές ρυθμίσεις για τους οφειλέτες που δεν
υπήρχαν προ κρίσης, όπως η νομοθεσία για τα υπερχρεωμένα φυσικά πρόσωπα
και η νομοθεσία για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, ενώ δημιουργήθηκε ένα νέο δί-
καιο, το δίκαιο της προπτωχευτικής εξυγίανσης, το οποίο μάλιστα έχει αποκτήσει
μεγαλύτερη σημασία από το πτωχευτικό δίκαιο. Επίσης, η νομολογία των πολιτι-
κών δικαστηρίων έχει χαλαρώσει την αυστηρότητα της βασικής αρχής pacta sunt
servanda, ενώ το ΣτΕ έκρινε συχνά νόμιμες επεμβάσεις στην περιουσία και τα ατο-
μικά δικαιώματα των πολιτών, επικαλούμενο το «δημόσιο συμφέρον», το οποίο
εξειδίκευσε σε «δημοσιονομικό συμφέρον».
Μέχρι ποιου, όμως, βαθμού μπορεί να φθάσει το «δίκαιο» αυτό «κατάστασης
ανάγκης»; Δεν υπάρχουν όρια στην ουσιαστική συρρίκνωση των ατομικών δικαιω-
μάτων; Το ερώτημα αυτό ανακύπτει ιδίως με αφορμή τα νέα ψηφισθέντα μέτρα,
τα οποία περιορίζουν υπέρμετρα την οικονομική και επαγγελματική ελευθερία. Εν
προκειμένω, μόνη η επίκληση του δημόσιου συμφέροντος δεν αρκεί, για να δικαιολο-
γήσει μια τόσο βαθιά επέμβαση, και τούτο, διότι η οικονομική ελευθερία έχει άμε-
ση διασύνδεση με το δημόσιο συμφέρον, αφού από αυτήν παράγεται ο πλούτος