10 / 82
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Το δίκαιο των προσωπικών εμπορικών εταιριών μπορεί να θεωρηθεί ως το δίκαιο της
μικρομεσαίας επιχείρησης στην Ελλάδα. Είναι ένας κλάδος δικαίου με πολλές εκφάν-
σεις στην οικονομική πραγματικότητα. Αρκεί να σκεφθεί κανείς, ενδεικτικά και χαρα-
κτηριστικά, την κοινοπραξία με τις ποικίλες μορφές της και την αφανή εταιρία.
Οι διάφοροι τύποι προσωπικών εταιριών, παρότι δεν έχουν την καθοριστική κοινωνι-
κοοικονομική σημασία της ανώνυμης εταιρίας, αποτελούν εν τούτοις σημαντικό νομι-
κό μέσο επαγγελματικής και επιχειρηματικής οργάνωσης κατ’ αρχήν παροδικών, αλ-
λά μπορεί και μόνιμων σκοπών, χωρίς να απαιτείται η συγκέντρωση υψηλών κεφα-
λαίων. Μπορεί μάλιστα να υποστηριχθεί ότι οι προσωπικές εταιρίες αποτελούν συχνά
τον «προθάλαμο» των μεγάλων επιχειρηματικών συσσωματώσεων. Μέσα από τη δρά-
ση των ολιγομελών αυτών σχημάτων, που ενεργοποιούνται με ελάχιστα μέσα, δοκιμά-
ζονται και αξιοποιούνται οι νέες επιχειρηματικές ιδέες, οι οποίες, αν εύρουν ανταπό-
κριση στην αγορά, οδηγούν αναποφεύκτως στην αναζήτηση πιο διευρυμένων επιχει-
ρηματικών σχημάτων που παρέχουν την ευχέρεια άντλησης σημαντικών κεφαλαίων.
Είναι λοιπόν προφανής η αξία των ρυθμίσεων για τις προσωπικές εταιρίες στη λει-
τουργία της οικονομικής ζωής. Ολόκληροι τομείς της οικονομίας, με επιχειρηματική
συγκρότηση σχετικώς χαμηλής εντάσεως κεφαλαίου, αναζητούν στις διάφορες νομο-
τυπικές μορφές των εταιριών αυτών, το κατάλληλο νομικό σχήμα που θα οργανώσει
και θα στηρίξει τη δραστηριότητά τους. Η επεξεργασία του δικαίου των προσωπικών
εταιριών σε σύγκριση προς το δίκαιο της ανώνυμης εταιρίας είναι ωστόσο ακόμα πε-
ριορισμένη. Το συστηματικό συλλογικό έργο υπό την επιμέλεια του
Ν. Ρόκα
(Το δίκαιο
των προσωπικών εταιριών, τ. 1 και 2, 2001) αποτέλεσε μια τομή και κατέδειξε αυτό
που από πολλά έτη ήταν κοινή διαπίστωση, δηλ. την αδήριτη ανάγκη να θεσμοθετηθεί
ένα σύγχρονο δίκαιο των προσωπικών εμπορικών εταιριών. Ο Ν 4072/2012 (άρθρα
249 επ.) καλύπτει σε μεγάλο βαθμό αυτό το αισθητό κενό. Εκσυγχρονίζει προσεκτι-
κά χωρίς επαναστατικές αλλαγές το ελληνικό δίκαιο των προσωπικών εταιριών υπό το
θετικό πρόσημο της ελευθερίας των συμβάσεων και της συνέχισης της επιχείρησης. Η
ρυθμιστική πληρότητα, πυκνότητα και δογματική ενότητα των εταιρικών μορφών του
νόμου επιτυγχάνεται και με τη συμπληρωματική εφαρμογή των διατάξεων της αστικής
εταιρίας, μητρικό πρότυπο των εμπορικών προσωπικών εταιριών.
Η ερμηνεία των άρθρων 249-294 Ν 4072/2012 είναι το αντικείμενο του ανά χείρας έρ-
γου. Η σχέση και οι αποκλίσεις από την εταιρία του ΑΚ αποτέλεσε έναν από τους στό-
χους του έργου, όπως και η κριτική ανάδειξη εκείνων των στοιχείων ή θεσμών που
αποτελούν τις καινοτομίες του νέου νόμου μαζί με τη δικονομική τους διάσταση. Η ερ-
μηνεία των διατάξεων συμπληρώνεται από έξι παραρτήματα σε σημαντικά παράπλευ-
ρα ζητήματα με προφανή πρακτική σημασία, όπως είναι η δικηγορική εταιρία, η αστι-
κή εταιρία του άρθρου 784 ΑΚ με νομική προσωπικότητα και η φορολογική αντιμετώ-
πιση των προσωπικών εταιριών.