ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΠΟΙΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

Ποινικοί Νόμοι που Παραπέμπουν

στο Κοινοτικό Δίκαιο

Προβλήματα σχετικά με τη χρήση

«Λευκών Νόμων» στο Οικονομικό Ποινικό Δίκαιο

σε Ευρωπαϊκό Πλαίσιο

Helmut Satzger

Καθηγητής Ποινικού Δικαίου

στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου

I. Εισαγωγή

Σύμφωνα με την αρχή της καλόπιστης συνεργασίας – που στο παρελθόν προ-

βλεπόταν στο άρθρο 10 της Συνθήκης ΕΚ και, στη νέα Συνθήκη για την ΕΕ, στο

άρθρο 4 παρ. 3 – και με βάση τη νομολογία του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών

Κοινοτήτων (ΔΕΚ) στην περίφημη υπόθεση του σκανδάλου του «ελληνικού καλα-

μποκιού»

, τα Κράτη Μέλη είναι δυνατό να υποχρεώνονται να χρησιμοποιούν το

ποινικό τους δίκαιο για την προστασία του ευρωπαϊκού δικαίου και των ευρωπαϊ-

κών έννομων αγαθών. Αυτό συμβαίνει, όταν η ποινικοποίηση υπακούει στην αρχή

της εξομοίωσης, όταν δηλαδή το ίδιο το Κράτος Μέλος χρησιμοποιεί το εθνικό του

ποινικό δίκαιο, για να τιμωρεί παρόμοιες προσβολές κατά των δικών του έννομων

αγαθών. Επιπλέον, ένα Κράτος Μέλος οφείλει να θεσπίζει ή να εφαρμόζει εθνικό

ποινικό δίκαιο, αν αυτός είναι ο μόνος τρόπος, για να επιβάλλει – σύμφωνα με τα

λόγια του ΔΕΚ

– αποτελεσματικές, ανάλογες και αποτρεπτικές κυρώσεις.

Η σημαντική αλληλεπίδραση ανάμεσα στο ευρωπαϊκό δίκαιο και το εθνικό

ποινικό δίκαιο αποτελεί συνέπεια του υφιστάμενου ακόμη διαχωρισμού μεταξύ

της αρμοδιότητας νομοθέτησης σε ποινικά ζητήματα και της αρμοδιότητας νομο-

θέτησης σε μη ποινικά ζητήματα. Αν και αυτό ίσως να έχει αλλάξει με τη θέση σε

ισχύ της Συνθήκης της Λισσαβώνας, τουλάχιστον αναφορικά με το άρθρο 325 της

Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης

, η Ένωση δεν μπορούσε να

θεσπίσει υπερεθνικά ποινικά αδικήματα. Ωστόσο, χρειάζεται – ως ένα βαθμό –

ποινική προστασία για την έννομη τάξη της και τα έννομα αγαθά της. Επομένως, η

* Απόδοση στα ελληνικά από Αθηνά Γιαννακούλα, δικηγόρο, υπ. διδάκτορα Α.Π.Θ.

ΔΕΚ, Συλλογή Νομολογίας 1989, I-2965, Υπόθεση 68/88.

ΔΕΚ, Συλλογή Νομολογίας 2005, I-7879, Υπόθεση 176/03.

Για το άρθρο 325 ΣΛΕΕ βλ. λ.χ.

Satzger

, Internationales und Europäisches Strafrecht, 3η έκδ.

(2009), § 7/41.