ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΩΣ ΘΕΜΕΛΙΟ ΜΙΑΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΜΕΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

Οι φορολογικές περαιώσεις και αμνηστίες ως δημοσιονομικό εργαλείο

ο κύριος μοχλός αυτής της προσπάθειας. Για αυτό, το δίκαιο κυρίως που σχε-

τίζεται με την οικονομική δραστηριότητα και τις επιχειρήσεις είναι ανάγκη να

είναι σύγχρονο, κατά το δυνατό απλό, ευέλικτο και σταθερό.

Τις ίδιες απαιτήσεις πρέπει να εκπληρώνει και το φορολογικό μας δίκαιο.

Ωστόσο, το δίκαιο αυτό καταδυναστεύεται αφενός μεν από την αδήριτη ανά-

γκη για άμεση και κατά το δυνατό εύκολη εύρεση δημοσίων εσόδων, αφετέ-

ρου δε από τη σχεδόν μυθική πλέον πολυπλοκότητα και αστάθεια της νομο-

θεσίας του. Τα ανωτέρω έχουν οδηγήσει σε μια κατάσταση, στην οποία και το

φορολογικό δίκαιο, αντί να υποβοηθά την ανάπτυξη ή τουλάχιστον να μην την

εμποδίζει και να καθιστά ελκυστική τη Χώρα σε Έλληνες και ξένους επενδυ-

τές, είναι εργαλείο μόνο για την εξασφάλιση της είσπραξης των φόρων.

Στο πλαίσιο ακριβώς αυτό, μεταξύ των μέτρων, που μάλλον σταθερά στο χρό-

νο επιλέγονται από την Ελληνική Φορολογική Διοίκηση, είναι και το «κλεί-

σιμο» εκκρεμών φορολογικών υποθέσεων, υπό τη μορφή περαίωσης, αμνη-

στίας ή ρύθμισης, με την παροχή κινήτρων για την υπαγωγή στις διαδικασίες

αυτές. Ήδη αυτή την περίοδο, όπως είναι γνωστό, «τρέχει» η ρύθμιση εκ-

κρεμών οφειλών στην Φορολογική Διοίκηση και στα Ασφαλιστικά Ταμεία του

Ν. 4321/2015, με αρκετά γενναία κίνητρα, όπως η διαγραφή - ακόμη και κα-

θολική - προσαυξήσεων, προσθέτων φόρων

Με αφορμή αυτή την ανοιχτή σήμερα ρύθμιση, στην παρούσα εισήγηση σκο-

πό έχουμε αφενός μεν να εξετάσουμε συνοπτικά αυτή τη ρύθμιση, όπως και

παλαιότερες αντίστοιχες, υπό το φως των συνταγματικών κυρίως κανόνων

περί φόρου και αφετέρου να προσπαθήσουμε να σκιαγραφήσουμε την επίδρα-

ση αυτών των ρυθμίσεων όχι μόνο σε δημοσιονομικό επίπεδο, που είναι στο

προσκήνιο σε τέτοιες διαδικασίες, αλλά και σε επίπεδο φορολογικής συμμόρ-

φωσης, που στην Ελλάδα δεν έχει απασχολήσει ιδιαίτερα την επιστήμη, είναι

μία παράμετρος όμως πολύ σημαντική και εν τέλει και αυτή με δημοσιονομικό

αντίκρισμα.

1. Εννοιολογικοί προσδιορισμοί – Ένταξη των περαιώσεων

και των αμνηστιών στο φορολογικό σύστημα –

Τυπολογία και βασικά χαρακτηριστικά

τέτοιων ρυθμίσεων

Από συστηματική άποψη, οι διαφόρων ειδών «ρυθμίσεις», «περαιώσεις»

εντάσσονται στην έννοια της τυποποίησης ή απλοποίησης του φορολογικού

συστήματος. Ειδικότερα, λόγοι, όπως είναι η ανάγκη άμεσης ενίσχυσης των

κρατικών εσόδων, αλλά και η ανάγκη αντιστάθμισης της φοροδιαφυγής, η

ανάγκη μείωσης του κόστους των φορολογικών ελέγχων και η εξοικονόμηση

χρόνου και ανθρώπινου δυναμικού με την αποφυγή χρονοβόρων και συχνά