ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΩΣ ΘΕΜΕΛΙΟ ΜΙΑΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΜΕΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

Πέτρος Πανταζόπουλος - Ευστάθιος Μπακάλης

ρίπτωση τελωνειακών οφειλών ότι η καταβολή του τέλος ταξινόμησης και των

πολλαπλών τελών με κίνητρο την απαλλαγή από την ποινική ευθύνη, αν ο πα-

ραβάτης παραιτούταν από τα ένδικα μέσα, «

μπορεί να στερήσει από τους πο-

λίτες την αποτελεσματική δικαστική προστασία που τους παρέχει το κοινοτικό

δίκαιο

» (Υπόθεση C-156/04, Επιτροπή κατά Ελλάδος).

Είναι, επομένως, τελικά αντισυνταγματικές οι περαιώσεις και αμνηστίες;

Μάλλον όχι ή πάντως όχι όλες. Η απλοποίηση και η αντικειμενικοποίηση του

φορολογικού συστήματος δεν είναι, πάντως, κατ’ αρχήν ασύμβατη με την έν-

νοια της φορολογικής ισότητας. Και αυτό διότι η φορολογική ισότητα δεν α-

παγορεύει στο νομοθέτη να γενικοποιεί και να τυποποιεί με βάση τον μέσο όρο

των χαρακτηριστικών μιας συνήθους περίπτωσης. Αντίστροφα, δεν απαιτεί

μια υπερτροφικά εξατομικευμένη και εξειδικευμένη νομοθεσία, η οποία τελικά

μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την ισότητα ως προς την εκτέλεση του νόμου, ούτε

τη λήψη υπ’ όψη πάντοτε αναγκαστικά των ατομικά διαμορφωμένων ιδιαιτε-

ροτήτων κάθε φορολογικής περίπτωσης.

Κατά συνέπεια, οι τυποποιήσεις είναι επιτρεπτές, όταν υπάρχει ανάγκη, και

τέτοια ανάγκη μπορεί να είναι και η οικονομία της διοικητικής δράσης ή ακόμη

και το επιτακτικό δημοσιονομικό συμφέρον. Αρκεί οι κανόνες δικαίου, που

προχωρούν σε τυποποιήσεις φορολογικών περιπτώσεων, να χρησιμοποιούν

ικανό αριθμό ενδείξεων, οι οποίες να προσεγγίζουν, αφού δεν μπορούν να

προσδιορίσουν επακριβώς, την πραγματική φοροδοτική ικανότητα του φορο-

λογούμενου και να συνάδουν προς τα συμπεράσματα της κοινής πείρας καθώς

και αξιόπιστων μετρήσεων.

Επίσης, πρέπει να αποτελούν δευτερεύοντα και εξαιρετικό τρόπο προσδιορι-

σμού του φορολογικού βάρους του καθενός και να μην διευρύνεται αβίαστα

και επιπόλαια η εφαρμογή τους σε όσες περιπτώσεις ο φορολογικός νομοθέ-

της δυσκολεύεται να συλλάβει τη φορολογητέα ύλη ή αναζητά δημόσια έσοδα.

3. Παρουσίαση του πλαισίου των σημαντικότερων

ρυθμίσεων περαιώσεων και ενστάσεων που ίσχυσαν

τα τελευταία χρόνια

Με τις διατάξεις των άρθρων 1 – 11 του Ν. 3259/2004 δόθηκε η δυνατότη-

τα υπαγωγής σε διαδικασία περαίωσης εκκρεμών υποθέσεων φορολογί-

ας εισοδήματος και λοιπών φορολογικών αντικειμένων επιτηδευματιών, οι

οποίες αφορούσαν σε διαχειριστικές περιόδους, που έκλεισαν μέχρι και τις

31.12.2002.

Εν συνεχεία, με τις διατάξεις του άρθρου 28 του Ν. 3697/2008 η προαναφερ-

θείσα περαίωση αναβίωσε και κατέλαβε, πλέον, τις εκκρεμείς υποθέσεις φο-