10 / 36
8
στατική τους έδρα στην αλλοδαπή, ανεξάρτητα από τον ειδικότερο νομικό
τους τύπο.
Οι τελευταίες αυτές αλλαγές έχουν δημιουργήσει σειρά νομικών ζητημά-
των, τα οποία δεν έχουν αποτελέσει μέχρι σήμερα αντικείμενο θεωρητικής
επεξεργασίας. Άλλωστε οι αλλαγές είναι εξαιρετικά πρόσφατες. Ο συγ-
γραφέας, με τρόπο συστηματικό και δογματικά άρτιο, εξετάζει αρχικά αν
υπάρχει υπόβαθρο αδίκου στην πράξη της συμμετοχής σε εταιρείες που
έχουν την έδρα τους στην αλλοδαπή, κατατάσσοντας τελικά την αξιόποινη
συμπεριφορά στα εν ευρεία εννοία υπηρεσιακά εγκλήματα. Συνεχίζει με
την ανάλυση των νομικών υποστάσεων, εντοπίζοντας με εξαιρετική ακρί-
βεια τα δυσχερή ερμηνευτικά ζητήματα που δημιουργεί η ποινική διάταξη,
ενώ εξετάζει επιπλέον, με ιδιαίτερα αναλυτικό τρόπο και πειστική επιχει-
ρηματολογία, τα ζητήματα συρροής με άλλα ποινικά αδικήματα. Πολύ ση-
μαντικό είναι το κεφάλαιο σχετικά με ζητήματα διαχρονικού δικαίου, όπου
ο συγγραφέας επιχειρεί να απαντήσει στο ερώτημα αν μπορούν να διω-
χθούν σήμερα πολιτικά πρόσωπα τα οποία συμμετείχαν σε εξωχώριες εται-
ρείες ως το Μάιο του 2016 ή αν, αντίθετα, η δυνατότητα αυτή αποκλείε-
ται μέσω της υπέρτερης τυπικά ισχύος διάταξης του άρθρου 15 του Διε-
θνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, που επιτάσσει
την αναδρομική ισχύ του επιεικέστερου νόμου στο ποινικό δίκαιο. Τέλος,
σημαντικό είναι το κεφάλαιο σχετικά με τα τοπικά όρια εφαρμογής των
σχετικών διατάξεων, καθώς οι περισσότερες από τις περιγραφόμενες στο
νόμο πράξεις φέρεται να έχουν τελεστεί εκτός Ελλάδας, σε χώρες όπου η
συμμετοχή στις κάθε είδους εταιρείες δεν είναι καθαυτή αξιόποινη.
Με το περιεχόμενο αυτό, η μελέτη εμπλουτίζει την ελληνική βιβλιογρα-
φία, όχι μόνο στο ειδικό θέμα της συμμετοχής των πολιτικών προσώπων
σε εξωχώριες εταιρείες, αλλά ευρύτερα σε ζητήματα γενικού ποινικού
δικαίου ιδιαίτερα δυσχερή, ενώ διακρίνεται για τη στέρεη κατάταξη της
ύλης, την καθαρότητα της νομικής σκέψης, τον κριτικό λόγο και την πει-
στική επιχειρηματολογία. Ο συγγραφέας προσφέρει συνετές και κοινωνι-
κά πρόσφορες λύσεις κατά την ερμηνεία του ισχύοντος νομικού πλαισίου,
εισφέροντας ταυτόχρονα συγκεκριμένες προτάσεις σχετικά με τις ανα-
γκαίες νομοθετικές αλλαγές. Η μελέτη προάγει έτσι ουσιωδώς τον επιστη-
μονικό διάλογο και αποτελεί ένα χρήσιμο βοήθημα τόσο για τον θεωρητικό
όσο και για τον εφαρμοστή του ποινικού νόμου.
Θεσσαλονίκη, Μάρτιος 2017
Ελισάβετ Συμεωνίδου-Καστανίδου
Καθηγήτρια Νομικής Σχολής ΑΠΘ