ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ

ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ

ση των δημοσίων δαπανών

και αύξηση της φορολογίας

, αναλήφθηκαν και πρω-

τοβουλίες για την υιοθέτηση διαρθρωτικών δημοσιονομικών μεταρρυθμίσεων. Στο

πλαίσιο των μεταρρυθμίσεων αυτών της διαχείρισης των δημοσίων οικονομικών ή

της δημοσιονομικής διαχείρισης λήφθηκαν μέτρα και για την ενίσχυση της δημοσι-

ονομικής διαφάνειας

Η έννοια της δημοσιονομικής διαφάνειας δεν είναι καινούργια. Διατρέχει το σύνο-

λο του δημοσιονομικού δικαίου ως βασική αρχή, την οποία εξυπηρετούν και οι υπό-

λοιπες παραδοσιακές αρχές του προϋπολογισμού, με σκοπό την ενίσχυση του ρό-

λου της Βουλής στη διαδικασία κατάρτισης και ψήφισης του προϋπολογισμού, την

αύξηση της λογοδοσίας των οργάνων που συμμετέχουν στην εκτέλεση του προϋ-

πολογισμού, καθώς και γενικότερα την επίτευξη καλής διακυβέρνησης και χρηστής

δημοσιονομικής διαχείρισης.

Ωστόσο, στη σύγχρονη εποχή η λήψη μέτρων με επώδυνες συνέπειες για τους πολί-

τες, όπως κυρίως η μείωση των δαπανών, ιδίως μισθών και παροχών υγείας, και η

αύξηση των φόρων, σε συνέχεια της οικονομικής κρίσης, προκάλεσε το έντονο ενδι-

αφέρον τόσο από την πλευρά των πολιτών όσο και κυρίως από την πλευρά των ορ-

γανώσεων της κοινωνίας των πολιτών για μεγαλύτερη διαφάνεια όσον αφορά στη

δημοσιονομική αναφορά και στην πληροφόρηση.

Για το λόγο αυτό, η δημοσιονομική διαφάνεια βρέθηκε τα τελευταία χρόνια στο επί-

κεντρο των μεταρρυθμίσεων δημοσιονομικής διαχείρισης (ή διαχείρισης των δημο-

σίων οικονομικών) σε ολόκληρο τον κόσμο. Για την επίτευξη της δημοσιονομικής δι-

αφάνειας αναπτύχθηκαν από διάφορους διεθνείς οργανισμούς και οργανώσεις της

κοινωνίας των πολιτών διάφορα πρότυπα και κώδικες (Standards and codes) που

αποτελούν σημείο αναφοράς βέλτιστων πρακτικών

8. Στο σκέλος των εσόδων, τα μέτρα που κυρίως υιοθετήθηκαν από τις εθνικές κυβερνήσεις είναι

κυρίως η αύξηση των φόρων κατανάλωσης, η μείωση των φορολογικών δαπανών (και απαλ-

λαγών) και η αύξηση των συντελεστών των φόρων εισοδήματος.

9. Στο σκέλος των δαπανών, οι παρεμβάσεις αφορούν στο κόστος λειτουργίας της κυβέρνησης

που περιλαμβάνει κυρίως περικοπές μισθών ή προσωπικού, στην αναδιοργάνωση της κυβέρ-

νησης/διοίκησης και σε μειώσεις σε όλους τους τομείς της διοίκησης, και στα μέτρα προγράμ-

ματος, όπως τη μείωση των δημοσίων επενδύσεων, τη μείωση της μεταφοράς πόρων από

την κεντρική διοίκηση στην τοπική αυτοδιοίκηση, καθώς και αλλαγές στο σύστημα κοινω-

νικής ασφάλειας, δηλαδή μειώσεις στις συντάξεις, τη μείωση των δαπανών για την υγεία και

την κοινωνική πρόνοια και ιδίως τη μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης, τη μείωση των δα-

πανών άμυνας.

10. Για τη διάκριση της έννοιας της δημοσιονομικής διαφάνειας τόσο από την έννοια της διαφά-

νειας στο εσωτερικό δημόσιο δίκαιο όσο και από την έννοια της κλασσικής και της σύγχρο-

νης φορολογικής διαφάνειας, βλ. κυρίως Θεοχαροπούλου Ελένη, Φορολογική Διαφάνεια και

ανταλλαγή πληροφοριών σε καιρούς δημοσιονομικής και παγκόσμιας οικονομικής κρίσης,

Αφοί Κυριακίδη Εκδόσεις Α.Ε., 2016 σελ.4-5.

11. Βλ. “Standards and Codes: The role of IMF”, Factsheet URL:

http://www.imf.org/external/np/exr/

facts/sc.htm. Το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα έχουν αναγνωρίσει διεθνή πρότυπα σε δώ-

δεκα τομείς πολιτικής που σχετίζονται με το αντικείμενο των δραστηριοτήτων τους. Μέσω

της αξιολόγησης της τήρησης των προτύπων αυτών από τις αξιολογούμενες χώρες, και της

τεχνικής βοήθειας που τους παρέχουν για την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων στους αντίστοι-