ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ

ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ

Η εξυγίανση των δημόσιων οικονομικών των κρατών θεωρήθηκε κατά γενική απο-

δοχή αναγκαιότητα και προϋπόθεση για τη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξή τους. Η

αποκατάσταση βιώσιμων δημόσιων οικονομικών απαιτεί την εφαρμογή από τα

κράτη αξιόπιστων μεσοπρόθεσμων προγραμμάτων δημοσιονομικής προσαρμο-

γής

, δηλαδή συγκεκριμένων πολιτικών και προγραμμάτων για τη μείωση των ελ-

λειμμάτων της Γενικής Κυβέρνησης και του συσσωρευμένου δημόσιου χρέους.

Ειδικότερα, τα προγράμματα προσαρμογής περιέχουν λεπτομερή περιγραφή συγκε-

κριμένων μέτρων προσαρμογής

για την επίτευξη των τιθέμενων στόχων μετρού-

μενα ως ποσοστό του ΑΕΠ μιας χώρας

. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, το είδος των προ-

γραμμάτων δημοσιονομικής προσαρμογής που υιοθέτησαν τα κράτη μέλη του Ορ-

γανισμού εξαρτήθηκε και από άλλους παράγοντες, όπως κυρίως η πίεση από τις

αγορές ή η προληπτική τάση αντιμετώπισης της κρίσης του δημόσιου χρέους

Στο πλαίσιο της δημοσιονομικής αυτής μεταρρύθμισης, εκτός από τα μέτρα προ-

σαρμογής για τη μείωση των ελλειμμάτων και του δημόσιου χρέους, όπως μείω-

λιτικούς όσο και από το εκλογικό σώμα των μακροπρόθεσμων περιορισμών της δημοσιονομι-

κής πολιτικής, το γεγονός ότι ορισμένοι πολιτικοί λειτουργούν για το δικό τους συμφέρον και

όχι με γνώμονα το γενικό συμφέρον, η έλλειψη διορατικότητας, η χρονική ασυνέπεια των πο-

λιτικών επιλογών, καθώς και η κοινή δεξαμενή προβλημάτων που δημιουργούνται από το γε-

γονός ότι οι δαπάνες της κυβέρνησης στοχεύουν συνήθως στην εξυπηρέτηση συγκεκριμένων

ομάδων, ενώ χρηματοδοτούνται από τη φορολογία.

4. Για το ζήτημα της δημοσιονομικής προσαρμογής στην Ελλάδα, βλ. Σαββαϊδου Κ., «Οι προκλή-

σεις για την ελληνική εξυγίανση», Ναυτεμπορική, 10 Μαρτίου 2016, σελ. 25, «Η ομιλία της Κα-

τερίνας Σαββαϊδου στο Delphi Economic Forum», Economia Blog, 2-3-2016, Σαββαϊδου Κ., «Η

σύνθεση των μέτρων δημοσιονομικής προσαρμογής κορυφαίος παράγων μακροπρόθεσμης

δημοσιονομικής βιωσιμότητας», ΘΠΔΔ 3-4/2017, σελ. 229.

5. Όσον αφορά τη σύνθεση, γνωστή και ως «μείγμα» των μέτρων προσαρμογής, αυτή διαφέρει

από χώρα σε χώρα. Πάντως, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ τα 2/3 των χωρών στράφηκαν

στη μείωση των δαπανών και το 1/3 στην αύξηση των εσόδων. Συνήθως οι χώρες με μικρή

ανάγκη δημοσιονομικής προσαρμογής στηρίζονται στην περικοπή των δαπανών, ενώ χώρες

με μεγαλύτερη ανάγκη για δημοσιονομική προσαρμογή, όπως για παράδειγμα η Ελλάδα, λαμ-

βάνουν μέτρα και στα δύο σκέλη. Σε κάθε περίπτωση, χώρες με χαμηλή φορολογική επιβάρυν-

ση μπορούν ευκολότερα να επιλέξουν στρατηγική δημοσιονομικής προσαρμογής μέσω της

λήψης φορολογικών μέτρων.

6. Το ύψος της δημοσιονομικής προσαρμογής σε κάθε χώρα εξαρτάται από διάφορους παράγο-

ντες, μεταξύ των οποίων η δυναμικότητα της οικονομίας της, η σύνθεση του χαρτοφυλακίου

του δημόσιου χρέους της, η δυνατότητα χρηματοδότησης του χρέους της ιδιαίτερα από τις

αγορές, καθώς και οι πολιτικές αποφάσεις αναφορικά με τη φορολογική πολιτική και την πο-

λιτική δαπανών. Βλ. “Fiscal consolidation: How much is needed to get to a prudent debt level?”,

OECD (2012), Policy Note, No 11. Βλ. και Sutherland D., Hoeller P., Merola R., “Fiscal consolidation:

Part 1. How much is needed and how to reduce to a prudent debt level?”, OECD, Economics

Department Working Paper, No. 932, OECD Publishing.

7. Ειδικά για το ζήτημα του δημοσίου χρέους στην Ελλάδα, βλ. Fearthestone K., “The Greek

Sovereign Debt Crisis and EMU: A failing state in a skewed regime”, in Journal of Common Market

Studies, 2010, 49 (2), pp.193-217.