49 / 64
Λ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ
433
Διεθνής διαιτησία και διασυνοριακή
διαδικασία αφερεγγυότητας:
Σύγκρουση και συντονισμός
Λία Ι. Αθανασίου,
Καθηγήτρια της Νομικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού
Πανεπιστημίου Αθηνών, Δικηγόρος
Ι. Εισαγωγικές παρατηρήσεις
1. Η παρατεταμένη οικονομική αντιξοότητα έχει επιτείνει την τριβή μεταξύ δύο κε-
ντρικών θεσμών του διεθνούς εμπορίου, της διεθνούς διαιτησίας από τη μία μεριά,
και της διασυνοριακής αφερεγγυότητας από την άλλη. Η τριβή παίρνει ενίοτε τη μορ-
φή της σύγκρουσης, εξαιτίας των αντιδιαμετρικώς αντίθετων χαρακτηριστικών, στό-
χων και εργαλείων των δύο αυτών δικαιικών συστημάτων.
2. Όσον αφορά το δίκαιο της αφερεγγυότητας, δύο χαρακτηριστικά είναι κρίσιμα από
τη σκοπιά της παρούσας ανάλυσης. Πρώτον, η
αναγκαστικού δικαίου φύση των πτω-
χευτικών κανόνων
: η διαδικασία αφερεγγυότητας οργανώνεται στην πλειοψηφία των
εννόμων τάξεων ως μία περίπλοκη συλλογική δικαστική διαδικασία, στη βάση ενός
αναγκαστικού ρυθμιστικού πλαισίου, η οποία λαμβάνει υπόψη περισσότερα του ενός
συμφέροντα, μεταξύ των οποίων αυτά των πτωχευτικών πιστωτών, του οφειλέτη αλ-
λά και το δημόσιο συμφέρον. Σε ένα τέτοιο καθεστώς, ελάχιστος χώρος περισσεύει
για την ιδιωτική αυτονομία.
3. Το δεύτερο-πιο σύγχρονο- χαρακτηριστικό είναι η προοδευτική διεθνοποίηση
του δικαίου της αφερεγγυότητας, υποστηριζόμενη από τη θεωρία της καθολικότη-
τας
1
. Η πιο ρεαλιστική εκδοχή της
προσαρμοσμένης καθολικότητας
αποτυπώνεται σε
δύο διεθνή κείμενα που θα αποτελέσουν τη βάση για την παρούσα ανάλυση: αφε-
νός στον Κανονισμό 1346/2000 για τις διαδικασίες αφερεγγυότητας
2
, όπως αντικαθί-
1. Σύμφωνα με τη θετική διάσταση της θεωρίας αυτής, μία μόνο διαδικασία αφερεγγυότητας πρέπει να
ανοίγει στον τόπο κατοικίας ή έδρας του οφειλέτη, η οποία καταλαμβάνει όλα τα περιουσιακά του
στοιχεία, ανεξαρτήτως του αν αυτά βρίσκονται στην ημεδαπή ή την αλλοδαπή· σύμφωνα με την αρνητική
διάσταση, μία τέτοια διαδικασία με εξωεδαφική επενέργεια πρέπει να τυγχάνει αναγνώρισης από τις
λοιπές έννομες τάξεις που ασπάζονται την αρχή της καθολικότητας.
2. Ενδεικτικώς
Virg
ó
s/Garcimart
í
n
, The European Insolvency Regulation : Law and practice, 2004,
Moss/
Fletcher/Isaacs
, The EU Regulation on Insolvency Proceedings, 3rd ed., 2016,
Γ. Μιχαλόπουλος,