9 / 26
IX
ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ
Όταν πριν από είκοσι πέντε περίπου χρόνια είχα την ευκαιρία να ασχολη-
θώ ως νέος δικηγόρος με τις πρώτες μου υποθέσεις, κυρίως περιβαλλοντικού
χαρακτήρα, στο πεδίο της διοικητικής δικαιοσύνης, δεν μπορούσα φυσικά
να φανταστώ τη ραγδαία εξέλιξη που θα είχε τα επόμενα χρόνια η σχετική
με το περιβάλλον, αλλά και με το χώρο ευρύτερα, νομοθεσία. Επίσης φυσι-
κά δεν μπορούσα να αντιληφθώ, με τον τρόπο που τουλάχιστον αντιλαμβά-
νομαι σήμερα, την κεφαλαιώδη σημασία της νομικής πρακτικής και εμπειρίας
όχι μόνον για την απονομή της δικαιοσύνης αλλά και για το ίδιο το δίκαιο και
την εξέλιξή του μέσα στο χρόνο. Αν με αυτό που ονομάζομε περιβαλλοντική
και πολεοδομική νομοθεσία ο νομοθέτης, η Διοίκηση, η δικαιοδοτική πράξη,
αλλά και οι πολίτες φαίνεται να είναι περισσότερο εξοικειωμένοι, δεν συμβαί-
νει στον ίδιο βαθμό με τη χωροταξική νομοθεσία. Και τούτο γιατί από τη μια
η συγκεκριμένη νομοθεσία παρήχθη από τον κοινό και κανονιστικό νομοθέτη
κατά βάση μόλις τα τελευταία είκοσι έτη, και από την άλλη, εμφανίζει καινοφα-
νείς ιδιαιτερότητες ο εντοπισμός, η ανάδειξη και αξιολόγηση των οποίων προ-
ϋποθέτει την προσέγγισή της με ιδιαίτερα απαιτητικούς θεωρητικούς όρους.
Αντικείμενο, ακριβώς της παρούσας μελέτης είναι η κατανόηση της νομο-
θεσίας που αφορά στο στρατηγικό χωροταξικό σχεδιασμό όχι γενικά αλλά
με στοχοθετημένο τρόπο, μέσα από τον προσδιορισμό της νομικής φυσιο-
γνωμίας των χωρικών εργαλείων στρατηγικού χαρακτήρα και εν γένει στρα-
τηγικού προσανατολισμού. Η προσέγγιση ξεκινά από τα ευρείας χωρικής
αναφοράς και εμβέλειας χωρικά εργαλεία, ήτοι από τα εργαλεία εθνικής εμβέ-
λειας και κλιμακώνεται διαδοχικά προς τα όλο και πιο περιορισμένης χωρικής
εμβέλειας, ήτοι τα εργαλεία περιφερειακού και τοπικού επιπέδου.
Με βάση αυτή τη μεθοδολογική γραμμή το πρώτο μέρος αφιερώνεται στη
γενική νομοθεσία, ήτοι στην ανάλυση των βασικών διατάξεων του ισχύοντος
σήμερα ν. 4447/2016 «Χωρικός σχεδιασμός - Βιώσιμη ανάπτυξη και άλλες δι-
ατάξεις» (Α’ 241/2016), οι οποίες ακριβώς προβλέπουν τα εξεταζόμενα εργα-
λεία και οριοθετούν τα βασικά νομικά χαρακτηριστικά τους. Το δεύτερο μέρος
αφιερώνεται στην προσέγγιση και ανάλυση της ειδικής (τομεακής) νομοθεσί-
ας ή με άλλα λόγια στα νομικά κείμενα που έχουν ήδη εκδοθεί και καλύπτουν
είτε έναν τομέα δράσης (λ.χ. τον τουρισμό ή τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας)
είτε έναν συγκεκριμένο χώρο, όπως είναι μια Περιφέρεια ή ένας Δήμος, είτε,
τέλος, έναν τόπο όπου σχεδιάζεται η ανάπτυξη ενός επενδυτικού σχεδίου.