25 / 42
[1] ΑΓΩΓΕΣ ΕΚΠΛΗΡΩΣΗΣ ΠΑΡΟΧΗΣ
98
ΧΡ. ΚΑΤΣΟΓΙΑΝΝΟΥ
Β. Αγωγή επί παθητικής εις ολόκληρον ενοχής
1. Αρχή της κατ’ αρέσκειαν επιλογής οφειλέτη – Δυνατότητες δανειστή –
Ομοδικία
Αρχή της κατ’ αρέσκειαν επιλογής οφειλέτη εκ μέρους του δανειστή.
Οφειλή εις
ολόκληρον υπάρχει όταν σε περίπτωση περισσότερων οφειλετών της ίδιας παροχής
καθένας από αυτούς έχει υποχρέωση να την καταβάλει ολόκληρη, ο δανειστής όμως
έχει το δικαίωμα να την απαιτήσει (ορθ. να την λάβει
490
) μόνο μία φορά (ΑΚ 481). Ο
δανειστής δικαιούται κατ’ αρέσκειαν να αξιώσει την παροχή (εν όλω ή εν μέρει) από
οποιονδήποτε εις ολόκληρον συνοφειλέτη
(αρχή της κατ’ αρέσκειαν επιλογής, δι-
καίωμα προτίμησης του δανειστή,
jus variandi)
, χωρίς να μπορεί να του αντιταχθεί
η ύπαρξη και των άλλων εις ολόκληρον συνοφειλετών (βλ. και κατωτέρω πλαγιάρ.
346, 347). Πάντως, έως την καταβολή ολόκληρης της παροχής παραμένουν υπόχρε-
οι όλοι οι οφειλέτες (ΑΚ 482 εδ. β΄), οι οποίοι ευθύνονται παράλληλα και αυτοτελώς
έναντι του δανειστή
491
. Ο δανειστής (ακόμη και αν έχει ασκήσει αγωγή εναντίον ορι-
σμένου ή ορισμένων συνοφειλετών) μέχρι τη στιγμή της εξόφλησης ή για το ανεξό-
φλητο μέρος έχει την ευχέρεια να μεταβάλει γνώμη ως προς τον οφειλέτη και να
στραφεί με νέα αγωγή κατά άλλου συνοφειλέτη ή των λοιπών και να ζητήσει εκπλή-
ρωση από αυτούς, ακόμη και κατά το στάδιο της αναγκαστικής εκτέλεσης
492
, με όριο
την ΑΚ 281 (ένσταση καταχρηστικότητας)
493
. Ο δανειστής όμως δεν δικαιούται να
απαιτήσει από τον επόμενο συνοφειλέτη που ενάγει και την επιδικασθείσα υπέρ αυ-
τού κατά του προηγούμενου συνοφειλέτη δικαστική δαπάνη ούτε τα έξοδα της ανα-
γκαστικής εκτέλεσης που δεν συνέχισε κατ’ αυτού
494
. Ωστόσο, το δικαίωμα προτίμη-
σης του δανειστή, δεν εμποδίζει τους άλλους συνοφειλέτες να προβούν σε εκπλήρω-
ση της οφειλής· εφόσον δε η προσφορά είναι πραγματική και προσήκουσα και ο δα-
νειστής αρνηθεί, τότε καθίσταται υπερήμερος (βλ. ΑΚ 349 επ.)
495
.
490. Βλ.
Μπαλή
, § 178 Ι.
491. Βλ.
ΑΠ 55/2000
ΕλλΔνη 2000,750. Επί παθητικής εις ολόκληρον ενοχής όλοι οι συνοφειλέτες ευ-
θύνονται παράλληλα και αυτοτελώς έναντι του δανειστή
(ισοτιμία υποχρεώσεων). Οι υποχρεώσεις
των πλειόνων συνοφειλετών θα πρέπει να είναι μεταξύ τους ισότιμες, ήτοι να μην τελούν σε σχέ-
ση κύριας προς παρεπόμενη (λ.χ. ΑΚ 847, υποχρεώσεις εγγυητή-πρωτοφειλέτη) ή κύριας προς επι-
κουρική (λ.χ. υποχρέωση διατροφής μεταξύ ανιόντων και κατιόντων, ΑΚ 1488) ούτε να υπάρχει εξ
αρχής ένα πρόσωπο που να θεωρείται ως ο οριστικός ή μοναδικός οφειλέτης (λ.χ. ΑΚ 930 § 3)· βλ.
σχετ.
Καράση
, άρθρα 481-482 αρ. 4-5·
Απ. Γεωργιάδη
, § 39 αρ. 11·
Γιαννόπουλο
, άρθρο 481 αρ. 5.
492. Βλ.
Μπαλή
, § 178·
Σταθόπουλο
, § 26 αρ. 12·
Απ.Γεωργιάδη
, § 39 αρ. 14·
ΕφΑθ 4701/1994
ΝοΒ
1995, 564.
493. Σε όλως εξαιρετικές περιπτώσεις εφαρμόζεται εν προκειμένω η ΑΚ 281· βλ.
Π. Βάλληνδα
, άρθρο
482 αρ. 8·
Σπυριδάκη/Περάκη
, άρθρο 482 αρ. 1 και αναλυτ. κατωτέρω πλαγιάρ. 344.
494. Βλ.
Καράση
, άρθρα 481-482 αρ. 2.
495. Βλ.
Απ. Γεωργιάδη
, § 39 αρ. 16·
Σταθόπουλο
, §26 αρ. 13·
Σπυριδάκη
, 278.1.
320