25 / 30
Μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος 257
ειδικότερα του δικαστικού συστήματος
387
. Τα πράγματα γίνονται ακόμα χει-
ρότερα αν αναλογιστεί κανείς ότι η κοινωνία έχει εθιστεί στις ανορθολογικές
πολιτικές που υπηρετούν μικρά ή μεγάλα συμφέροντα και προβάλλει ισχυρές
αντιστάσεις σε πρωτοβουλίες που επιχειρούν την αναδιοργάνωση των θεσμών
και, επομένως, την μεταβολή παγιωμένων καταστάσεων μέσα στις οποίες βι-
ώνουν λάθρα συντεχνίες ή ομάδες προσώπων
388
. Όπως παρατηρεί ο Γ. Δερτι-
λής
«το πελατειακό σύστημα δεν αποβλέπει εξ ορισμού σε ολοκληρωμένες λύ-
σεις μεγάλων ζητημάτων. Μεταβιβάζει από την κοινωνική βάση του πολιτικού
συστήματος προς την κορυφή του τις προσδοκίες και τις απαιτήσεις των ψη-
φοφόρων πελατών και κατά κανόνα μεταβιβάζει απαιτήσεις αποσπασματικές,
τοπικές και κυρίως ατομικές. Έτσι αποσκοπεί και καταλήγει σε μεταρρυθμίσεις
επίσης αποσπασματικές, τοπικές και εξατομικευμένες, οι οποίες σχηματίζουν
τελικά ένα σύνολο σχεδόν ασυνάρτητο...Η ασυναρτησία αυτού του αποσπα-
σματικού συνόλου είναι απλώς το σύνδρομο των πελατειακών του καταβολών
και της πρωϊμότητάς του, αλλά δεν ακυρώνει την ύπαρξή του»
389
.
Τα ανωτέρω συνιστούν ένα εξαιρετικά δυσχερές περιβάλλον για την προώ-
θηση και εμπέδωση ουσιαστικών αλλαγών, καθώς το πολιτικό σύστημα που
επωμίζεται την κύρια ευθύνη για την μεταρρύθμιση του κράτους και της κοι-
νωνίας, είναι εκείνο που έχει την μεγαλύτερη ανάγκη να αλλάξει τις πεπαλαι-
ωμένες και αναχρονιστικές δομές και πρακτικές του, ώστε στη συνέχεια να
ανταποκριθεί στην υψηλή αποστολή του και να θέσει σε κίνηση τις μηχανές
387. Ο
Δ. Τσάτσος
σημειώνει: «Υπάρχει κρίση εμπιστοσύνης προς τους θεσμούς, γιατί οι
φορείς τους-άλλοι συνειδητά, άλλοι από πολιτικό επαγγελματισμό, δηλαδή παλαιο-
κομματισμό- δεν γίνονται με τη συμπεριφορά τους εκφραστές του νοήματος των θε-
σμών αλλά πράττουν αντίθετα προς αυτό το νόημα...», Πολίτευμα και Πολιτική, Εκδ.
Ίκαρος, 1977, σ. 105.
388. Ο Γ
. Β. Δερτιλής
παρατηρεί: «Η κατάπτωση της πολιτικής και η ελεύθερη πτώση της
οικονομίας οφείλεται κυρίως στην ημιμάθεια σχεδόν όλων των κομματικών και κυ-
βερνητικών στελεχών, στην άρνηση όλων να προωθήσουν οποιαδήποτε μεταρρύθ-
μιση, στην αντίδραση σε όλα, με στομφώδεις γενικολογίες και ευχολόγια, στην αδυ-
ναμία όλων να μελετήσουν εις βάθος και να προτείνουν ένα τεκμηριωμένο και κοστο-
λογημένο πρόγραμμα, και βεβαίως στην αδιάκοπη και βίαιη αντίδραση των ακραίων
ομάδων του ενός ή του άλλου κόμματος και της μιας ή της άλλης συντεχνίας ή ομάδας
συμφερόντων» (Επτά πόλεμοι, τέσσερις εμφύλιοι, επτά πτωχεύσεις 1821-2016, Εκδ.
Πόλις, 2016, σ. 140). Βλ.επίσης
Γ. Μαυρογορδάτου
, Ομάδες πίεσης και δημοκρατία,
Εκδ. Πατάκη, 2001. Ο συγγραφέας επισημαίνει ότι οι ομάδες πίεσης αποτελούν παθο-
λογικό φαινόμενο και θανάσιμο κίνδυνο για την αντιπροσωπευτική δημοκρατία, η δε
διατήρηση των κεκτημένων αποτελεί τον ελάχιστο λόγο ύπαρξης και δράσης του (σ.
239-240), ενώ στις ομάδες αυτές εντάσσονται τόσο οι δικαστικοί, οι πανεπιστημιακοί,
οι στρατιωτικοί, οι συνδικαλιστικές ενώσεις των δικαστών, οι κληρικοί, που θεωρού-
νται θεσμικές ομάδες πίεσης με ισχυρή παράδοση, όσο και επαγγελματικές οργανώ-
σεις (σ.51 επ.).
389.
Γ.Β.Δερτιλή
, Ιστορία του Ελληνικού Κράτους 1830-1920, όγδοη έκδοση, Πανεπιστημι-
ακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο, 2014, σ. 823.