7 / 30
Προλεγόμενα
ή
η μεταρρύθμιση του κράτους και
του δικαστικού συστήματος:
Το μακρύ ταξίδι της ημέρας μέσα στη νύχτα
1. Η παρούσα μελέτη είναι προϊόν έμπνευσης από τη συμμετοχή μου, ως εκ-
πρόσωπος της Ελλάδος, τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια σε όργανα του Συμ-
βουλίου της Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που έχουν ως αντικείμενο
την οργάνωση και λειτουργία του δικαστικού συστήματος. Η πρώτη απόπειρα
μεταφοράς της ευρωπαϊκής προσέγγισης και εμπειρίας σε κρίσιμες περιοχές
οργάνωσης και λειτουργίας της δικαιοσύνης έγινε, από μέρους μου, το 2015
με το τεύχος υπό τον τίτλο: «Οργάνωση και αποτελεσματικότητα της δικαιοσύ-
νης. Η ευρωπαϊκή εμπειρία» στο οποίο, με τη συνεργασία συναδέλφων από τη
διοικητική και την πολιτική δικαιοσύνη, καθώς και από τον εισαγγελικό κλά-
δο, παρουσιάσθηκαν στην ελληνική γλώσσα κείμενα αρχών που έχουν υιοθε-
τηθεί από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Αποτελεσματικότητα της Δικαι-
οσύνης και από το Συμβουλευτικό Συμβούλιο Ευρωπαίων Δικαστών που λει-
τουργούν στο πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης.
2. Η σφαιρική γνώση της διεθνούς και ευρωπαϊκής εμπειρίας στο πεδίο των
δικαστικών συστημάτων, είναι αναγκαία για να σχεδιαστεί η ουσιαστική και
πολύπλευρη μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης, με συνδυασμό δημόσιων πολιτι-
κών επί τη βάσει ορθολογικών κριτηρίων και στοχοθεσία που να εκτείνεται σε
συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα. Η μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος,
όπως και του ελληνικού κράτους στο σύνολό του, τίθεται, μετ’ επιτάσεως,
στην εποχή της κρίσης που βιώνει τραυματικά ο τόπος, στην πραγματικότητα,
όμως, ήταν ανάγκη που ξεπηδούσε διαρκώς τις τελευταίες δεκαετίες, χωρίς
όμως να βρίσκει ανταπόκριση από τις κάθε είδους ηγεσίες αλλά και από την
κοινωνία, καθώς στην εποχή της επίπλαστης ευμάρειας λίγοι ήσαν εκείνοι που
τολμούσαν να μιλήσουν για τομές οι οποίες, όπως είναι φυσικό, θα προκαλού-
σαν αντιδράσεις και θα συναντούσαν αντιστάσεις, εφόσον θα έθιγαν «κεκτη-
μένα». Και, βέβαια, η ουσιαστική και βαθιά μεταρρύθμιση δεν χρειάζεται συ-
νταγματική αναθεώρηση για να αποκτήσει σάρκα και οστά. Το ισχύον συνταγ-
ματικό πλαίσιο δεν δημιουργεί κανένα απολύτως πρόβλημα στη Βουλή και την
Κυβέρνηση προς ανάληψη πρωτοβουλιών για την ψήφιση και εφαρμογή δη-
μόσιων πολιτικών με σύγχρονους προσανατολισμούς που βελτιώνουν τις λει-
τουργίες του κράτους και θέτουν, έτσι, τις προϋποθέσεις για οικονομική ανά-