
Η ΑΣΚΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΑΣ
280
Αυτό που πρέπει να κάνει ο δικηγόρος είναι να σχεδιάσει πώς τα απαιτούμενα απο-
δεικτικά στοιχεία μπορούν να τεθούν ενώπιον του Δικαστηρίου. Μπορεί να μελετή-
σει το φάκελο της υπόθεσής του με κριτικό πνεύμα, έτσι ώστε να καθορίσει πώς μπο-
ρεί το κάθε ισχυριζόμενο γεγονός να αποδειχθεί με τη χρήση ενός μάρτυρα ή/και τεκ-
μηρίου. Επίσης, καλό είναι ο δικηγόρος να ρυθμίσει τα συμπεράσματά του σε μορφή
πίνακα, χρησιμοποιώντας μία στήλη για την αναγνώριση των επίδικων γεγονότων,
στη συνέχεια μία άλλη που να δείχνει τα στοιχεία που υπάρχουν και αποδεικνύουν
το κάθε ξεχωριστό γεγονός και τέλος μία τρίτη στήλη η οποία να προσδιορίζει την
πηγή του κάθε στοιχείου. Μπορεί να υπάρχουν περισσότερες από μία πηγές. Για πα-
ράδειγμα, πολλοί αυτόπτες μάρτυρες σε υπόθεση που αφορά ατύχημα. Εάν μία πη-
γή είναι αμφισβητήσιμη, τότε καλό είναι να γνωρίζει ο δικηγόρος εναλλακτικές πηγές
προς απόδειξη ενός συγκεκριμένου γεγονότος. Με τον πιο πάνω τρόπο ο δικηγόρος
μπορεί να προσδιορίσει εκ των προτέρων όλους τους πιθανούς τρόπους για να απο-
δείξει την υπόθεσή του ή να αντικρούσει τα αποδεικτικά στοιχεία που θα παρουσι-
άσει η άλλη πλευρά, και να εξετάσει όλα τα ζητήματα που θα προκύψουν σχετικά με
την αποδεκτότητα της μαρτυρίας.
644
Στην αίθουσα του Δικαστηρίου κατά την εξέταση μαρτύρων, ο δικηγόρος πρέπει να
προσπαθήσει να ανταποκρίνεται άμεσα σε όσα αναφέρει ο μάρτυρας και να είναι όσο
πιο ευέλικτος γίνεται. Η γραφική αναπαράσταση διαφορετικών οδών μέσω των οποί-
ων μπορεί να καταλήξει στο ίδιο συμπέρασμα θεωρείται ένας καλός τρόπος για να
το καταφέρει αυτό ο δικηγόρος. Ένας άλλος τρόπος είναι να αποφύγει τη χρήση ενός
μακροσκελούς και λεπτομερούς καταλόγου ερωτήσεων. Οφείλει όμως να έχει μαζί
του ένα συνοπτικό σημείωμα των επίδικων γεγονότων που θα θέλει να αναφέρει ο
συγκεκριμένος μάρτυρας και μια γενική ιδέα για το πώς θα παρουσιάσει το μάρτυρα
στο Δικαστήριο. Αν είναι δικός του μάρτυρας τότε είναι πολύ σημαντικό να φαίνεται
ειλικρινής, ακριβής και αξιόπιστος στο Δικαστήριο.
645
Ο δικηγόρος πάντα πρέπει να οργανώνει τη δομή της μαρτυρίας που θα προσκομί-
σει στο Δικαστήριο ή που θα αντεξετάσει. Να αποφασίζει πάντα τη σειρά που θα κλη-
θούν οι μάρτυρες.
Ο Δικηγόρος πρέπει να γνωρίζει το ‘κοινό του’
Ένας καλός δικηγόρος πρέπει να προσπαθεί να μάθει όσο το δυνατόν περισσότερες
πληροφορίες για το Δικαστή που θα κρίνει την υπόθεση. Η πιο σημαντική πληροφο-
ρία, βέβαια, αφορά τη δικαστική φιλοσοφία του Δικαστή, τι είναι αυτό που οδηγεί το
συγκεκριμένο Δικαστή να εξάγει συμπεράσματα. Η αυστηρά γραμματική ερμηνεία
του νόμου ή κατά κύριο λόγο η δημόσια πολιτική; Είναι ο Δικαστής αυστηρός ή χα-
λαρός σε σχέση με θέματα νομικού προηγούμενου; Μήπως ο Δικαστής απεχθάνεται
αναφορές σε νομοθετική ιστορία; Το καλύτερο μέρος για να πάρει απαντήσεις ο δικη-
γόρος στα ερωτήματα αυτά είναι από τον ίδιο τον Δικαστή : Διαβάζοντας τις απόψεις
644.
Ibid.
645.
Ibid
σελ.135.