Η ΣΤΕΓΑΣΗ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ

ΜΕΡΟΣ Γ - ΟΡΑΜΑΤΙΣΜΟΣ 2

λής και θα περιορίσει την χρήση της για την αντιμετώπιση εξωτερικών απειλών

και μόνο.

Το Κράτος Δικαίου του 1911 εμφανίζεται ως προστάτης των διαφόρων μειο-

ψηφιών απέναντι στις αυταρχικές κυβερνητικές διαθέσεις. Με την υποταγή της

εκτελεστικής εξουσίας στη νομοθετική, το Δίκαιο βρίσκεται στην υπηρεσία του

πολίτη για τον έλεγχο της κρατικής εξουσίας.

άνευ μεταρρυθμίσεως του Συντάγματος είναι αδύνατον να κυβερνηθεί πλέον

ομαλώς ο τόπος τούτος. Όταν η χώρα διατελεί υπό όλως εκτάκτους περιστάσεις,

αι ατομικαί ελευθερίαι πρέπει να περιορίζονται εις το προσήκον μέτρον. Κύριοι

Βουλευταί, το Σύνταγμά μας συνετάχθη δυστυχώς με τις αντιλήψεις της προπο-

λεμικής καταστάσεως και καμμία πρόνοια δεν ελήφθη δι’όλην την κατάστασιν η

οποία εδημιουργήθη μεταπολεμικώς

» θα διακηρύξει ο ρεαλιστής πολιτικός είκοσι

χρόνια αργότερα, σε αγόρευση στη Βουλή στις 21 Μαΐου 1932, δηλώνοντας την

πλήρη μεταστροφή του στο ζήτημα του Κράτους Δικαίου

Η εκτελεστική εξουσία θα ενισχυθεί σε βάρος της νομοθετικής, όπως και ο κρα-

τικός παρεμβατισμός με την επέκταση της ισχύος του νόμου «περί καταστάσεως

πολιορκίας» για την αντιμετώπιση και εσωτερικών απειλών. Κορύφωση θα απο-

τελέσει η θεσμοθέτηση της διοικητικής εκτόπισης των υπόπτων πολιτών και κυ-

ρίως ο Ν 4229/1929, το γνωστό «ιδιώνυμο», που τιμωρούσε με φυλάκιση όποιον

επεδίωκε «

την εφαρμογήν ιδεών εχουσών ως έκδηλον σκοπόν την διά βιαίων

μέσων ανατροπήν του κρατούντος κοινωνικού συστήματος»

Οι δικαιοκρατι-

κοί κανόνες ενεργούν ταυτόχρονα ως κριτήρια ελέγχου των κρατικών πράξε-

ων αλλά και ως νομιμοποιητικά ερείσματα. Το Δίκαιο θα τεθεί στην υπηρεσία της

κρατικής εξουσίας για τον έλεγχο και την καταστολή του πολίτη

Οι όψεις του Κράτους Δικαίου κατά την διάρκεια των τριών ιδιαίτερα ταραγμέ-

νων δεκαετιών εξουσίας του Ελευθερίου Βενιζέλου, εμφανίζονται ριζικά διαφο-

ρετικές.

Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, ο Ελευθέριος Βενιζέλος είχε εξ αρχής συνειδητο-

ποιήσει την δυναμική του αστικού χώρου ως εργαλείου διαμόρφωσης της συλ-

λογικής συνείδησης, αλλά και την καθοριστικής σημασίας συμβολή των μνημει-

71. Πολυχρονιάδης, Κωνσταντίνος,

Αι γνώμαι του Ελευθερίου Βενιζέλου περί μεταρρυθμίσεως

του πολιτεύματος

, Αθήνα, 1944 και

Επίσημα Πρακτικά των Συνεδριάσεων της Βουλής

, 2

βου-

λευτική περίοδος, 4

σύνοδος, συνεδρίαση της 21

ης

Μαΐου 1932, σσ. 1206. Αποσπάσματα.

72. Αλιβιζάτος, Νίκος Κ.,

Οι

πολιτικοί

θεσμοί σε κρίση 1922-1974. Όψεις της ελληνικής εμπειρίας

Αθήνα 1995, σσ. 340-374.

73. Μανιτάκης, Αντώνης, «Η πολυσήμαντη επιστροφή του Κράτους Δικαίου»,

Όψεις του Κράτους

Δικαίου

(επιμ. Κ. Σταμάτη), Αθήνα 1990, σελ. 29-68.