37 / 44
ΜΕΡΟΣ Γ - ΟΡΑΜΑΤΙΣΜΟΣ 2
99
καλλιτεχνικά όμως διαμορφωμένο οικοδόμημα –αυτό που κάθε μέρα άθελά σου
συναντάς, που ταυτόχρονα θαυμάζεις και φοβάσαι, και που δεν παύει και εκεί-
νο να σε «κοιτάζει».
Η όψη του Δικαστικού Μεγάρου του 1930, με σαφή πολιτική πρόθεση, αντικατο-
πτρίζει με επιτυχία τη μεταστροφή των ιδεών του κρητικού πολιτικού περί Κρά-
τους Δικαίου, όπως αυτή εκφράζεται μέσα από τον έλεγχο των λαϊκών μαζών
από την εξουσία, την υποταγή του νόμου στη διοίκηση και τελικά την υποταγή
του Δικαίου στην κρατική εξουσία.
Από την σύντομη αναφορά στην Συνταγματική Ιστορία των τριών δεκαετιών
εξουσίας του Ελευθερίου Βενιζέλου μπορούμε να ισχυριστούμε ότι παρ’ όλες τις
αντιφάσεις και τα επιφαινόμενα ο βενιζελικός λόγος περί Δικαίου διέπεται από
μια σταθερά: το αίτημα για τον συνταγματικό εκσυγχρονισμό της χώρας με την
εγκαθίδρυση του Κράτους Δικαίου
75
και την απόκτηση του συμβόλου του, ενός
Δικαστικού Μεγάρου ανάλογου των αντιστοίχων ευρωπαϊκών.
Η εντυπωσιακή μεταστροφή των συνταγματικών ιδεών τού εξ ιδιοσυγκρασίας
ρεαλιστή πολιτικού δεν αποτελεί τίποτα άλλο παρά έκφραση της αριστοτελικής
του πεποίθησης «
περί αρίστου πολιτεύματος»,
«
φανερόν τοίνυν ως όσαι πολι-
τείαι το κοινή συμφέρον σκοπούσιν, αύται μεν ορθαί τυγχάνουσιν ούσαι κατά το
απλώς δίκαιον»
θα δηλώσει ο Βενιζέλος ανατρέχοντας στα
Πολιτικά
(1279 a 17
επ.)
του Αριστοτέλη
76
.
Η Ελλάδα με το σβήσιμο της Μεγάλης Ιδέας θα αναζητήσει νέους στόχους, για να
ξεπεράσει αυτό που με τόση πίκρα ο Γεώργιος Σεφέρης χαρακτήριζε «
ψυχολογι-
κά συμπτώματα πειναλέων ναυαγών σε μια ξυλάρμενη σχεδία»
.
Ο Βενιζέλος καλείται να συλλάβει το βαθύτερο νόημα της καινούριας εποχής, η
οποία μαζί με την διεθνή συγκυρία αξίωνε ριζικούς θεσμικούς εκσυγχρονισμούς.
Την εγγυητική λειτουργία του Κράτους Δικαίου του 1911 θα διαδεχθεί η νομιμο-
ποιητική του 1932. Δύο λοιπόν οι όψεις του βενιζελικού Κράτους Δικαίου, δύο οι
όψεις και των συμβόλων του
77
.
75. Αλιβιζάτος, Νίκος Κ., «Ο Ελευθέριος Βενιζέλος και ο συνταγματικός εκσυγχρονισμός της χώ-
ρας», στο
Βενιζελισμός και Αστικός Εκσυγχρονισμός
(επιμ. Γ. Μαυρογορδάτος, Χ. Χατζηιω-
σήφ), Ηράκλειο 1988, σσ. 34-38.
76. Δαφνής, Γρηγόρης,
Τα ελληνικά πολιτικά κόμματα
, 1821-1961, Αθήνα 1961 και Σούρλας, Παύ-
λος,
Φιλοσοφία του Δικαίου – Μια ιστορική εισαγωγή
, τ. Α’, Αθήνα 2000, σσ. 124-129.
77. Η εξουσία προβάλλει το Δίκαιο ως επιχείρημα και
δικαιολογία
των ενεργειών της, ενώ το
ίδιο λειτουργεί σαν προνομιακή
απεικόνιση
, σαν ιδεατή
αναπαράσταση
της μεταλασσόμενης
μορφής της. Βλ. Foucault, Michel,
La volonté de savoir
, Paris, 1976, σελ. 107-120 και Μανιτάκης,
Αντώνης,
ό.π.