39 / 44
ΜΕΡΟΣ Γ - ΟΡΑΜΑΤΙΣΜΟΣ 2
101
Παλαιών Ανακτόρων»
81
είχε κατηγορηθεί ως άστοχη από πλευράς πολεοδομι-
κής οργάνωσης της πόλης και είχε συναντήσει την αντίδραση της κοινής γνώ-
μης, των καλλιτεχνών, των πολιτικών και κυρίως του Αλεξάνδρου Παπαναστα-
σίου, ο οποίος συμμεριζόμενος την θέση των φιλελευθέρων υπεστήριζε ότι η
επιλογή της Πλατείας των Ανακτόρων θεωρείται ως πρωτοβουλία στρατοκρα-
τική και σαφώς παραπέμπει στα ιδεώδη του Κράτους Δικαίου της τελευταίας
κυβέρνησης του Ελευθερίου Βενιζέλου. Για τον Βενιζέλο η θυσία του Αγνώστου
Στρατιώτη αποτελούσε τη βάση της δημοκρατίας. Ο συσχετισμός του μνημεί-
ου με το Σύνταγμα και τη Βουλή, υποδεικνύει τη θυσία του «αγνώστου» για
τους δημοκρατικούς θεσμούς, δεδομένου ότι το Σύνταγμα ορίζει την καθολική
στράτευση των ανδρών, δηλαδή το καθήκον τους να πεθάνουν για την υπερά-
σπιση της πατρίδας.
Το Δικαστικό Μέγαρο του 1930 μαζί με το μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη του
Εμμανουήλ Λαζαρίδη το οποίο τελικώς υλοποιήθηκε, και μπορεί να θεωρηθεί
ότι διακόπτει οριστικά τη σύνδεση της Πλατείας Συντάγματος με το Κοινοβού-
λιο, αποτελούν τα δύο πιο γνωστά στοιχεία πολεοδομικής παρέμβασης του Ελευ-
θερίου Βενιζέλου στην Αθήνα και εύγλωττες εκφράσεις ακριβώς αυτής της συ-
νταγματικής του μεταστροφής που ήδη αναλύθηκε. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος και
στις δύο περιπτώσεις παρά τις εντονότατες αντιρρήσεις τις οποίες αντιμετώπισε
ακόμη και από στενούς συνεργάτες του, έμεινε ακλόνητος στις αντιλήψεις του,
αποδεικνύοντας έμπρακτα την βαθιά πίστη του στην καθοριστική συμβολή της
αρχιτεκτονικής και της πολεοδομίας στην προσπάθειά του να υλοποιήσει το με-
γαλόπνοο όραμά του, το Κράτος Δικαίου.
Η επιστροφή. Η κατ’ οικονομίαν λύση. «Σανταρόζα» και Αρσάκειο
Η θρυλική «Σανταρόζα»
82
Παράλληλα όμως με τις ουτοπικές αναζητήσεις για ανέγερση του Δικαστικού
Μεγάρου Αθηνών στη θέση Μακρυγιάννη, οι προσπάθειες για στοιχειώδη και
προσωρινή επίλυση του ζητήματος της στέγασης της Δικαιοσύνης δεν έλειψαν.
81. Την 9η Οκτωβρίου 1926 το Υπουργείο Στρατιωτικών με την υπ’ άριθμόν 319168 διαταγή
ενέκρινε και βράβευσε με το πρώτο βραβείο την κατά πλειοψηφία καλύτερη μελέτη του αρχι-
τέκτονα Εμμ. Λαζαρίδη με το ψευδώνυμο “ΣΚΡΑ”. Εφημερίδα
Ελεύθερον Βήμα,
24 Οκτωβρί-
ου 1926.
82. Κορρέ Κ., Μόμτσιου – Τοκατλίδου Κ., «Το παλαιό Τυπογραφείο στην Αθήνα: Μεταμορφώσεις
ενός ιστορικού κτηρίου», άρθρο στο περιοδικό
Αρχαιολογία και Τέχνες,
τ. 45, Αθήνα 1992,
σελ. 62-79. Δωροβίνης Βασίλης, «Το κτήριο του πρώτου Εθνικού Τυπογραφείου», άρθρο στο
περιοδικό
Αρχαιολογία και Τέχνες,
τ. 29, Αθήνα 1988, σσ. 89-91. Μπίρης, Η., «Το Νομισματο-
κοπείο κατεδαφίζεται
...», Αθηναϊκές μελέτες
, 3/1940.