ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

18 / 56

XVI
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Άρθρο 1 – Υποχρέωση σεβασμού των δικαιωμάτων του ανθρώπου
I. Εισαγωγικά .................................................................................................................................... 37
IΙ. Η έννοια της «δικαιοδοσίας» του Κράτους στην πάγια διεθνή νομολογία................... 39
Α. Η δικαιοδοσία ratione personae ............................................................................................... 39
Β. Η δικαιοδοσία ratione loci......................................................................................................... 42
1. Η νομολογία των οργάνων της ΕΣΔΑ και της ΑΣΔΑ.................................................................... 43
2. Η νομολογία και η πρακτική των οργάνων των Ηνωμένων Εθνών............................................. 45
IIΙ. Οι παλινδρομήσεις της πιο πρόσφατης νομολογίας του ΕΔΔΑ...................................... 48
Α. Η υπόθεση Bankovic: μια συγκυριακή απόκλιση ...................................................................... 49
Β. Η επιστροφή στην «ορθοδοξία» ................................................................................................ 52
IV. «Δικαιοδοσία» και καταλογισμός .......................................................................................... 56
Α. Ο καταλογισμός στα Κράτη ως προϋπόθεση της «δικαιοδοσίας»............................................. 56
Β. Η «δικαιοδοσία» ως προϋπόθεση της ευθύνης για συμπεριφορά
που καταλογίζεται στο Κράτος.................................................................................................... 57
1. Το τεκμήριο δικαιοδοσίας επί του συνόλου του εδάφους.......................................................... 58
2. Το κριτήριο του ελέγχου ........................................................................................................... 59
3. Διασυνοριακές δραστηριότητες ................................................................................................ 60
Γ. Ο καταλογισμός σε διεθνείς οργανισμούς και ο αποκλεισμός της «δικαιοδοσίας»................... 61
V. Συμπερασματικές παρατηρήσεις.............................................................................................. 64
ΤΙΤΛΟΣ Ι
Δικαιώματα και ελευθερίες
Άρθρο 2 – Το δικαίωμα στη ζωή
I. Εισαγωγή ....................................................................................................................................... 68
IΙ. Αρνητική ουσιαστική υποχρέωση.......................................................................................... 68
Α. Η απαγόρευση αυθαίρετης αφαίρεσης της ζωής........................................................................ 69
Β. Ο θάνατος του άμεσου θύματος ως προϋπόθεση
ή όχι εφαρμογής του άρθρου 2 .................................................................................................. 73
Γ. Η κατάργηση της θανατικής ποινής............................................................................................. 77
Δ. Οι εξαιρέσεις της παραγράφου 2................................................................................................ 80
1. «δια τηv υπεράσπισιv oιoυδήπoτε πρoσώπoυ κατά παραvόμoυ βίας»....................................... 82
2. «δια τηv πραγματoπoίησιv voμίμoυ συλλήψεως ή πρoς παρεμπόδισιv απoδράσεως
πρoσώπoυ voμίμως κρατoυμέvoυ» ......................................................................................... 84
3. «δια τηv καταστoλήv, συμφώvως τω vόμω, στάσεως ή αvταρσίας» ........................................... 85
IΙΙ. Θετικές ουσιαστικές υποχρεώσεις ........................................................................................ 86
Α. Υιοθέτηση και εφαρμογή κατάλληλου νομικού και διοικητικού πλαισίου ............................... 86
Β. Προληπτικά μέτρα ...................................................................................................................... 90
1. Δραστηριότητες, εγκληματικές ή όχι, τρίτου .............................................................................. 91