ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΟΛΙΤΩΝ

ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΔΙΚΑΙΟΥ - ΣΤΟΝ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟ ΜΙΑΣ ΑΝΑΣΤΡΕΨΙΜΗΣ ΠΑΡΑΚΜΗΣ

η οποία παράγει μέσω προτάσεων νόμων τους κανόνες δικαίου.

Είναι περισσότερο η εκτελεστική εξουσία, και συγκεκριμένα η

κυβέρνηση, η οποία δια των σχεδίων νόμων επιβάλλει στη Βου-

λή τις επιλογές της. Και όσο συμπαγέστερες είναι οι πλειοψηφί-

ες, οι οποίες στηρίζουν κοινοβουλευτικώς τις κυβερνήσεις, τόσον

η ιδιόρρυθμη αυτή θεσμική επικυριαρχία της εκτελεστικής εξου-

σίας γίνεται εντονότερη. Σε τελική, δηλαδή, ανάλυση η νομοθε-

τική εξουσία παράγει κανόνες δικαίου «

κατ’ εντολήν

» της εκτε-

λεστικής. Και τα ως άνω θεσμικά δεδομένα αποκτούν ακόμη πιο

δυσοίωνες διαστάσεις σε περιπτώσεις -όπως εκείνες που αναδει-

κνύει η ελληνική εμπειρία στο πλαίσιο θεσμοθέτησης κανόνων

δικαίου «

μνημονιακής

» προέλευσης- όπου η εκτελεστική εξουσία

δεν ενεργεί καν με αμιγώς ίδια πρωτοβουλία. Αλλ’, αντιθέτως, πα-

ράγει κανόνες δικαίου λόγω δεσμεύσεων που έχουν επιβληθεί από

το διεθνές –ιδίως οικονομικό– περιβάλλον, ως ευθείες επιπτώσεις

της δεινής παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Και εδώ πλέον τίθε-

νται, αμέσως ή εμμέσως, και θέματα δραματικής αλλοίωσης του

περιεχομένου της λαϊκής κυριαρχίας, υπό την παραδοσιακή θεσμι-

κοπολιτική μορφή και εμβέλειά της. Αψευδής μάρτυρας αυτής της

δικαιοπαραγωγικής ανωμαλίας είναι το ότι ολοένα και πιο σπά-

νιες είναι οι περιπτώσεις όπου η Βουλή νομοθετεί αυτοδυνάμως,

ήτοι με δική της πρωτοβουλία, μέσω των προτάσεων νόμων. Χαρα-

κτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η ελληνική έννομη τάξη: Από το

1974 και ως σήμερα έχουν ψηφισθεί από τη Βουλή 4.371 νόμοι. Εξ

αυτών μόνον 11 προέρχονται από προτάσεις νόμων, δηλαδή από

πρωτοβουλία της Βουλής. Οι λοιποί ψηφίσθηκαν με βάση σχέδια

νόμων ή και με πράξεις νομοθετικού περιεχομένου, κατά το άρ-

θρο 44 παρ. 1 του Συντάγματος, δηλαδή ύστερα από πρωτοβου-

λία της εκτελεστικής εξουσίας. Ειδικώς δε ως προς την αύξουσα

συχνότητα έκδοσης πράξεων νομοθετικού περιεχομένου στο πλαί-

σιο της ελληνικής έννομης τάξης, άκρως ενδεικτικά είναι και τ’

ακόλουθα στοιχεία: Από την έναρξη της ισχύος του Συντάγμα-

τος του 1975 και ως το 2010 –δηλαδή υπό «

ομαλές

» κοινοβουλευ-

τικές συνθήκες, εκδίδονταν κατά μέσον όρο 2-3 πράξεις νομοθε-

τικού περιεχομένου κατ’ έτος. Στην συνέχεια όμως ο ρυθμός έκ-

δοσής τους αυξήθηκε ραγδαίως.