14 / 22
4
Εισαγωγή
η εμπειρία» και ότι «το δίκαιο είναι ένα πείραμα», αποδίδει ένα καθοριστικό υπό-
βαθρο για τις προϋποθέσεις μεταβολής των νομικών κανόνων.
Η οικονομική κρίση των τελευταίων ετών έχει επαναφέρει το ζήτημα της δυναμικής
ερμηνείας των κανόνων δικαίου, με στόχο την προσαρμογή τους στις μεταβαλλό-
μενες πραγματικές συνθήκες. Κατά την ερμηνεία και εφαρμογή τους δεν είναι λί-
γες οι φορές που συναντάμε την επώδυνη σύγκρουση μιας ρύθμισης με την πραγ-
ματικότητα και τότε πρέπει να αναζητήσουμε τη διάστικτη ισορροπία. Η προσαρ-
μογή αυτή απαιτεί ευελιξία και ικανότητα αναζήτησης του αυθεντικού νοήματος
της ρύθμισης. Ο κανόνας αντιμετωπίζεται ως ζωντανό εργαλείο και όχι ως άχρο-
νος ρυθμιστής, ανεξάρτητος από την πραγματικότητα και την επικαιρότητα. Η
θέση αυτή απαιτεί, όμως, και την ανάλογη προσαρμογή όσων επιθυμούν να εντά-
ξουν συγκεκριμένες δράσεις στο κανονιστικό πλαίσιο της ρύθμισης. Τα νέα οικο-
νομικά δεδομένα απαιτούν περιστολή δαπανών, σώφρονα διαχείριση, ορθολογι-
σμό, προσανατολισμό στην οικονομικότητα και ιεράρχηση των αναγκών. Έχει σα-
φώς περιοριστεί το εύρος των επιλογών και η στόχευση είναι η κάλυψη των ανα-
γκών με όσο το δυνατό μικρότερο κόστος. Η εμμονή σε προηγούμενες πρακτικές
που περιείχαν αρκετή δόση αυθαιρεσίας πρέπει να αντιμετωπιστεί αποτελεσματι-
κά προς το συμφέρον των πολιτών και την προαγωγή της οικονομικής ανάπτυξης.
Στην εύρεση και διατήρηση της δίκαιης ισορροπίας μεταξύ της επιθυμίας των εκ-
φραστών δημόσιας εξουσίας να επιλέγουν τον τρόπο και τα μέσα των δράσεών
τους και της ανάγκης διασφάλισης της προστασίας του συμφέροντος της κοινωνι-
κής βελτίωσης, στοχεύει αποκλειστικά ο δικαστικός έλεγχος. Ο έλεγχος των δα-
πανών των φορέων κρατικής εξουσίας οριοθετεί και διαμορφώνει τρόπους δομής
της άσκησής της και διασφαλίζει την ορθολογική διαχείριση του δημόσιου χρήμα-
τος που σχετίζεται αναπόφευκτα με αυτή. Στον έλεγχο είναι φανερό ότι δεν πρέπει
να επενδύονται υποκειμενικές αντιλήψεις του δικαστή, αλλά ούτε και να αποδί-
δεται, υπό το μανδύα της σκοπιμότητας, η περιγραφή του θεσμικού πλαισίου από
τον ελεγχόμενο φορέα καθώς και η δήθεν προσπάθεια περιορισμού της διοικητι-
κής δράσης, αφού ο σκοπός του είναι, σε κάθε περίπτωση, η τήρηση των κωδίκων
και προτύπων τιμιότητας και ακεραιότητας. Το κοινωνικό εργαλείο του ελέγχου
επιβάλλει την ανεξάρτητη ποιοτική εξέταση της συμβατότητας της κρατικής δρά-
σης με την κανονιστική φύση του δικαίου.
Ο προληπτικός έλεγχος δαπανών υπερέχει του εκ των υστέρων ελέγχου, ο οποίος
υπό τις επικρατούσες οικονομικές συνθήκες και τις υπάρχουσες αποδυναμωμέ-
νες κρατικές δομές θα προσθέσει περισσότερα δεινά στην ήδη ρημαγμένη ελληνι-
κή κοινωνία. Ο προληπτικός έλεγχος, που μπορεί για κάποιους να θεωρείται ελ-
ληνικός εξαιρετισμός, είναι προς το παρόν συνυφασμένος με την αδήριτη ανάγκη
προστασίας του κοινωνικού συμφέροντος από την υπονομευτική δράση των δια-
χειριστών του δημόσιου χρήματος και μάλιστα σε συνθήκες αναξιόπιστου και ανα-
ποτελεσματικού εσωτερικού ελέγχου, όπως μέχρι σήμερα έχει καταδείξει η τρέ-
χουσα πραγματικότητα. Δεν πρόκειται για αρχαϊκή αντίσταση στη νεωτερικότητα,
αλλά για τη βαθιά πεποίθηση ότι μόνον η άμεση και πλήρης θεώρηση των πραγ-
ματικών συνθηκών και του πολιτικού πλαισίου που επικρατεί τη δεδομένη στιγμή
μας οδηγεί με ασφάλεια στην ορθή επιλογή των βέλτιστων πρακτικών.