ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

301

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡO

ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΑΣΤΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ

Ι. Γενικά

Η επικινδυνότητα ορισμένων επαγγελμάτων και η αυξημένη πιθανότητα αυτών να επι-

φέρουν ζημίες σε τρίτους οδήγησε τον Έλληνα νομοθέτη να ακολουθήσει το κοινοτικό πρό-

τυπο και να θεσπίσει τον θεσμό της υποχρεωτικής ασφάλισης αστικής ευθύνης. Παραδείγ-

ματα υποχρεωτικής ασφάλισης αποτελούν η ασφάλιση ευθύνης από πυρηνική ενέργεια

(ν.δ. 336/1969), ασφάλιση αστικής ευθύνης για ζημίες εκ ρυπάνσεως υπό πετρελαίου (ν.

314/1976), η ασφάλιση ευθύνης για αποκατάσταση ζημιών που έχουν γίνει στο περιβάλλον

(π.δ. 148/2009

676

) και η ασφάλιση ευθύνης για προστασία του θαλασσίου περιβάλλοντος (ν.

43/1977) κ.τ.λ.

677

Στο άρθρο 26 ΑσφΝ περιγράφονται οι βασικές αρχές της υποχρεωτικής ασφάλισης αστι-

κής ευθύνης. Καταρχάς καθιερώνεται ευθεία αξίωση του τρίτου ζημιωθέντος κατά του ασφα-

λιστή (άρθρο 26§1 ΑσφΝ)

678

. Μάλιστα ο τρίτος ζημιωθείς έχει αξίωση κατά του ασφαλιστή

μέχρι το ποσό για το οποίο είναι υποχρεωτική η ασφάλιση και όχι για το τυχόν (ενν. μικρό-

τερο) ασφαλιστικό ποσό που έχει συμφωνηθεί μεταξύ του ασφαλιστή και του λήπτη στην

ασφαλιστική σύμβαση. Ο νομοθέτης εν προκειμένω προχωρεί ένα βήμα παραπέρα και ορί-

ζει ότι δεν αντιτάσσονται στον ζημιωθέντα τρίτο ενστάσεις του ασφαλιστή προερχόμενες από

την ασφαλιστική σύμβαση (αρχή του απροβλήτου των ενστάσεων), με εξαίρεση την περίπτω-

ση που ο ζημιωθείς είναι ο λήπτης της ασφάλισης ή άλλο πρόσωπο, η αστική ευθύνη του

οποίου καλύπτεται είτε σύζυγος η συγγενής του λήπτη της ασφάλισης ή του ασφαλισμένου

(άρθρο 26§2 ΑσφΝ)

679

Οι παραπάνω ρυθμίσεις δείχνουν τον προληπτικό, αποζημιωτικό αλλά και δικαιοπολιτι-

κό χαρακτήρα της ρύθμισης της υποχρεωτικής ασφάλισης της αστικής ευθύνης που αποβλέ-

πει στην προστασία του τρίτου ζημιωθέντος, στον οποίο δίνεται η δυνατότητα σε κάθε περί-

πτωση να αξιώσει αμελλητί την αποζημίωσή του, χωρίς να χρειάζεται να εμπλακεί στις χρόνι-

ες δικαστικές διαμάχες μεταξύ του λήπτη και του ασφαλιστή. Γι’ αυτό και οι δύο βασικές δι-

αφορές της γενικής ασφάλισης αστικής ευθύνης από την υποχρεωτική είναι τόσο ο εξοπλι-

σμός του τρίτου με τη δυνατότητα να στραφεί με ευθεία αγωγή κατά του ασφαλιστή όσο και

η αρχή του απροβλήτου των ενστάσεων εκ μέρους του ασφαλιστή, όσο και η επέκταση της

ευθύνης του ασφαλιστή πέρα από το ασφαλιστικό ποσό, μέχρι το όριο που η ασφάλιση εί-

ναι υποχρεωτική.

676. Αρχικά ορίσθηκε ως προαιρετική, αλλά με το άρθρο 14§2 π.δ. 148/2009 κατέστη υποχρεωτική

από 1.5.2010.

677. Βλ. και άλλες περιπτώσεις υποχρεωτικής ασφάλισης στο Κεφάλαιο για την ασφάλιση περιβαλλο-

ντικών ζημιών (άρθρο 24 AσφΝ).

678. ΑΠ 441/2010, ΝοΒ 2011, 103=ΕΕμπΔ 2012, 397=Ε7 (2012), 750.

679.

Μπεχρή Γ

., Η μη υποχρεωτική ή γενική ασφάλιση ευθύνης, Αρμ 1996, 1081.