24 / 48
[2] ΑΓΩΓΗ ΠΕΡΙ ΚΛΗΡΟΥ
200
ΑΘ. ΚΟΝΤΗΣ
E. Αντικείμενο αγωγής
Όπως ήδη εκτέθηκε, με την περί κλήρου αγωγή ο ενάγων κληρονόμος έχει δικαίωμα
να απαιτήσει από εκείνον που κατακρατεί ως κληρονόμος αντικείμενα της κληρονο-
μίας (δηλ. από τον νομέα της κληρονομίας), την αναγνώριση του κληρονομικού του
δικαιώματος και την απόδοση όλων ή κάποιων αντικειμένων της κληρονομίας.
I. Αντικείμενα της κληρονομίας
(άρθρα 1871 και 1872 αρ. 1 ΑΚ)
Τα «αντικείμενα της κληρονομίας», των οποίων ζητείται η απόδοση, είναι κάθε περι-
ουσιακό στοιχείο που με την επαγωγή της κληρονομίας μεταβαίνει αυτοδικαίως
206
ως στοιχείο της ομάδας της κληρονομίας στον κληρονόμο
207
.
Συγκεκριμένα, ως αντικείμενα της κληρονομίας θεωρούνται:
α)
Τα
ενσώματα αντικείμενα
, επί των οποίων ο κληρονομούμενος κατά τον χρόνο
του θανάτου του είχε την κυριότητα (και επί ποσοστού της) ή τη νομή (και οιονεί
νομή ως λ.χ. ενεχυρούχος δανειστής) ή και απλά κατοχή
208
(ως μισθωτής ή θεματο-
206. Βλ. για την έννοια της «επαγωγής της κληρονομίας», δηλ. την αυτοδίκαιη με τον θάνατο του κλη-
ρονομουμένου κτήση της περιουσίας του από τον κληρονόμο,
ΑΠ 810/2010
Ισοκράτης:
«Προκει-
μένου, όμως περί κληρονομικής διαδοχής υπό την ισχύ του ΑΚ, ο κληρονόμος, σύμφωνα με τις
διατάξεις των άρθρων 1710, 1711 και 1846 ΑΚ, αποκτά μεν αυτοδικαίως την κληρονομία με τον
θάνατο του κληρονομουμένου, εφόσον όμως πρόκειται περί ακινήτου, απαιτείται, σύμφωνα με τις
διατάξεις των άρθρων 1193, 1195 και 1198 ΑΚ, η δήλωση του κληρονόμου περί αποδοχής της
κληρονομίας, προκύπτουσα από δημόσιο έγγραφο ή κληρονομητήριο και μεταγραφή τους
»,
ΑΠ
804/2010
Ισοκράτης:
«Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 286 περ. α’, 287, 290, 291
του ΚΠολΔ, 1710 και 1846 του ΑΚ συνάγεται ότι ο θάνατος του φυσικού προσώπου, συνεπάγεται
την αυτοδίκαιη υπεισέλευση στις μεταβιβαστικές έννομες σχέσεις του των από το νόμο ή από
διαθήκη κληρονόμων του, με την επιφύλαξη του δικαιώματος αποποιήσεως της κληρονομίας και
της μεταγραφής της δήλωσης αποδοχής ως προς τα περιλαμβανόμενα στην κληρονομία ακίνητα».
207.
Κουσούλης
σε Γεωργιάδη/Σταθόπουλου ΑΚ, άρθρο 1871, αρ. 19,
Γεωργιάδης
, ΚληρΔ, § 46 αρ. 37,
Παναγιωτόπουλος
σε Γεωργιάδη ΣΕΑΚ, άρθρο 1871 αρ. 32,
Ψούνη
, ΚληρΔ ΙΙ, σ. 447-448.
208. Πάγια νομολογία:
ΑΠ 1374/2000
ΕλλΔνη 43,2002,
ΑΠ 1500/1999
ΕλλΔνη 2003,954,
ΑΠ ΑΠ
1122/1995
ΕλλΔνη 1997,560,
ΑΠ 1568/1979
ΝοΒ 28,1103,
ΜΕφΘεσ 2088/2013
Αρμ 2014,731,
ΕφΛαρ 134/2012
Δικογραφία 2012, 314,
ΕφΠατρ 71/2009
ΑχΝομ 2010,232,
ΠΠρΑθ 2662/2009
Αρμ. 2010, 1837. Ειδικότερα, για την κυριότητα
ΑΠ 634/1992
ΕλλΔνη 1994,1333: «
κατά το άρθρο
187 παρ. 1 ΑΚ ως αντικείμενα της κληρονομίας θεωρούνται, εκτός από τα άλλα, και εκείνα στα
οποία ο κληρονομούμενος κατά τον χρόνο του θανάτου του είχε στην κυριότητα, ακόμα και αν
είχε αποβληθεί από τη νομή όταν ζούσε. Από το συνδυασμό των διατάξεων αυτών συνάγεται
ότι εξακολουθεί να παραμένει στην κυριότητα του κληρονομουμένου και επομένως να αποτελεί
αντικείμενο της κληρονομίας το πράγμα που ο κληρονόμος εξεποίησε με δικαιοπραξία εικονική»
,
πρβλ. και
ΜΠρΚω 1756/2006
ΕφΑΔ 2/2008, σ. 1215 (ποσοστό κυριότητας), για δε την κατοχή
ιδίως
ΑΠ 1374/2000
ΕλλΔνη 43,2002:
«στοιχείο της βάσης της αγωγής αυτής (περί κλήρου) είναι
και η απλή κατοχή του κληρονομιαίου ακινήτου και όχι απαραιτήτως και η κυριότητά του».
125
126
127
128