30 / 48
[2] ΑΓΩΓΗ ΠΕΡΙ ΚΛΗΡΟΥ
206
ΑΘ. ΚΟΝΤΗΣ
Συνεπώς και η εκποιητική δικαιοπραξία, με την οποία ο νομέας της κληρονομίας
μεταβιβάζει κληρονομιαίο αντικείμενο σε τρίτον, είναι άκυρη και δεν παράγει έννο-
μες συνέπειες, διότι γίνεται από μη δικαιούχο, δηλαδή από πρόσωπο που δεν είχε
εξουσία διαθέσεως.
Ωστόσο με το άρθρο 1872 εδ. β΄ ΑΚ, προβλέπεται εξαίρεση από την παραπάνω
αρχή
240
, καθώς ορίζεται ότι όταν ο κληρονόμος λάβει το αντικατάλλαγμα από τη δι-
καιοπραξία που ενήργησε ο νομέας της κληρονομίας, η αρχικά άκυρη δικαιοπραξία
κυρώνεται
241
ή ισχυροποιείται
242
. Ειδικότερα, η λήψη του αντικαταλλάγματος από
τον κληρονόμο αφενός ικανοποιεί την ενοχική του αξίωση προς το νομέα της κληρο-
νομίας για την απόδοσή του, αφετέρου ισχυροποιεί τη διάθεση που έγινε από τον μη
δικαιούχο νομέα της κληρονομίας προς τον τρίτο
243
.
Ουσιαστικά η εκποιητική δικαιοπραξία που έλαβε χώρα από το νομέα της κληρονο-
μίας προς τον τρίτο βρίσκεται σε μια κατάσταση μετέωρης ισχύος ή μετέωρης ακυρό-
τητας, καθώς το κύρος της εξαρτάται από την επιλογή ή την έγκριση του κληρονό-
μου
244
: εάν αυτός στραφεί κατά του τρίτου με κάποια ειδική αγωγή (π.χ. διεκδικητική
κατά τρίτου στον οποίο ο νομέας μεταβίβασε κυριότητα ακινήτου που ανήκε στην
κληρονομία) για να λάβει το εκποιηθέν αντικείμενο της κληρονομίας, τότε η εκποιη-
τική δικαιοπραξία δεν ισχυροποιείται. Εάν όμως επιλέξει να ασκήσει την περί κλή-
ρου αγωγή κατά του νομέα της κληρονομίας για να λάβει το αντικατάλλαγμα, τότε η
εκποιητική δικαιοπραξία του νομέα προς τον τρίτο καθίσταται οριστικά έγκυρη
245
.
Ως «λήψη του αντικαταλλάγματος» θεωρείται η
πραγματική λήψη
246
, π.χ. η σωματι-
κή κτήση της νομής και δεν αρκεί για την ισχυροποίηση της διάθεσης απλώς η επι-
λογή του κληρονόμου να εναγάγει το νομέα της κληρονομίας ή να υποχρεωθεί να
240. Βλ. και άρθρο 239 ΑΚ.
241.
Γεωργιάδης
, ΚληρΔ, § 46, αρ. 63.
242.
Ψούνη
, ΚληρΔ ΙΙ, σ. 449-450, όπου και περαιτέρω παραπομπές στη βιβλιογραφία για το εάν η
έλλειψη εξουσίας διάθεσης συνιστά προϋπόθεση κύρους της δικαιοπραξίας ή όρος του ενεργού
της ή στοιχείου του πραγματικού της διάθεσης.
243.
Παντελίδου
, Το αντικατάλλαγμα κ.λπ., ό.π., σ. 20,
Κουσούλης
σε Γεωργιάδη/Σταθόπουλου ΑΚ, άρ-
θρα 1872-1873, αρ. 12,
Γεωργιάδης
, ΚληρΔ, § 46, αρ. 63,
Παναγιωτόπουλος
σε Γεωργιάδη ΣΕΑΚ,
άρθρο 1872, αρ. 12,
Ψούνη
, ΚληρΔ ΙΙ, σ. 450. Θεραπεύεται πάντως η ακυρότητα που οφείλεται
μόνο στην έλλειψη διάθεσης του εκποιούντος νομέα της κληρονομίας και όχι τυχόν ακυρότητα
που οφείλεται σε άλλους λόγους (178-179 ΑΚ). Βλ.
Παναγιωτόπουλο
σε Γεωργιάδη ΣΕΑΚ, άρθρο
1872, αρ. 13.
244.
Γεωργιάδης
, ΚληρΔ, § 46, αρ. 63,
Παναγιωτόπουλος
σε Γεωργιάδη ΣΕΑΚ, άρθρο 1872, αρ. 13,
Ψούνη
, ΚληρΔ ΙΙ, σ. 450.
245.
Γεωργιάδης
, ΚληρΔ, § 46, αρ. 63,
Παναγιωτόπουλος
σε Γεωργιάδη ΣΕΑΚ, άρθρο 1872, αρ. 13.
246.
Παντελίδου
, Το αντικατάλλαγμα κ.λπ., ό.π., σ. 20,
Φίλιος
, ΚληρΔ, § 112 Α, σ. 218,
Παναγιωτόπου-
λος
σε Γεωργιάδη ΣΕΑΚ, άρθρο 1872, αρ. 12.
151
152
153
154