Η ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΙΔΕΑΣ ΑΠΟ ΤΗ ΜΟΡΦΗ ΕΝΟΣ ΕΡΓΟΥ

Η “IDEA/EXPRESSION DICHOTOMY” στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής 153

βλεπτης εκβάσεως, αποπειρώμενοι επί ματαίω να θεμελιώσουν επιστημο-

νικώς, ήτοι με πειστική και δογματικώς ορθή νομική επιχειρηματολογία,

ένα ζήτημα με καθαρά μεταφυσικές διαστάσεις. Η ασάφεια της «ιδέας»

τους αναγκάζει να «βαπτίζουν» κατά τρόπο εννοιολογικώς και δογματι-

κώς απαράδεκτο κοινότυπα τμήματα του έργου ως «ιδέες». Σε άλλες περι-

πτώσεις, στην προσπάθειά τους οι δικαστές να ταυτοποιήσουν την «ιδέα»

που «ενσωματώνεται», «εκφράζεται» ή «υπολανθάνει» σε ένα έργο, με-

τέρχονται συνταγματικώς απαράδεκτες προσωπικές αξιολογήσεις περί της

καλλιτεχνικής αξίας του έργου (“artistic value judgments”). Άλλοτε, θεω-

ρούν ότι έχουν «εντοπίσει» την «ιδέα» που εκφράζεται μέσω ενός έργου,

αλλά ουδόλως αποκλείουν ή δεν εξετάζουν την πιθανότητα το ίδιο έργο να

εκφράζει πλείονες «ιδέες».

Ταυτόχρονα, άπασες οι προσπάθειες θεραπείας των ανωτέρω εννοιο-

λογικών, δογματικών και πρακτικών αδυναμιών της “idea/expression

dichotomy” μέσω ειδικότερων θεωριών ή tests έχει επίσης αποδειχθεί μά-

ταιες και αλυσιτελείς. Το “abstraction test” του αναμφισβήτητα λαμπρού

νομικού επιστήμονος και Δικαστή, Learned Ηand, περιγράφει το πρόβλη-

μα, αλλά δεν το επιλύει. Οι θεωρίες των “merger” και “scenes à faire”,

καίτοι εκ πρώτης όψεως φιλόδοξες, στην πραγματικότητα βαρύνονται με

σοβαρές δογματικές ανακολουθίες, με αποτέλεσμα, αντί να επικουρήσουν

και βελτιώσουν την “idea/expression dichotomy”, ανακυκλώνουν τις εγ-

γενείς αδυναμίες της τελευταίας. Το ίδιο παρατηρείται και με τα εφαρ-

μοζόμενα ανά Circuits, “ordinary observer test”, “abstraction-filtration-

comparison test”, και “extrinsic-intrinsic test” για την διάγνωση της ου-

σιώδους ομοιότητος. Ουδέν των ανωτέρω θέτει το επακριβές όριο της «δι-

χοτόμησης», αλλά απλώς καλεί τον δικαστή να το θέσει ad hoc, συστήνο-

ντάς του απλώς κάποια γενικά βήματα. Αποτέλεσμα αυτού είναι οι δικα-

στές να σπεύδουν να διευκρινίσουν την δυσκολία του εγχειρήματος, και να

αδυνατούν να παράσχουν εγγυήσεις ως προς την δυνατότητα επακριβούς

διακρίσεως της «ιδέας» από την μορφής, η οποία στην πραγματικότητα

γίνεται ενστικτωδώς και πολλάκις υποβαλλόμενη από τις κεκαλυμμένες

προσωπικές αξιολογήσεις των δικαστών περί της καλλιτεχνικής αξίας του

επιδίκου έργου (“artistic value judgment”). Άλλωστε, δεν είναι και λίγες

οι φορές που η “idea/expression dichotomy” εγκλωβίζει τον δικαστή σε

αναλύσεις του έργου (“dissection”), του αποστερεί τον αυθορμητισμό και

την καθαρή ματιά, και εν τέλει τον περιάγει στον κίνδυνο να «κοιτάζει το

δέντρο και να χάνει το δάσος». Συνεπώς, η έκδοση απρόβλεπτων ή αντι-

φατικών αποφάσεων είναι ίσως το πιο σοβαρό «σύμπτωμα» της “idea/

expression dichotomy”, με την επισφάλεια και αβεβαιότητα των μελλοντι-