12 / 56
X
ων, η συμμετοχή στην υποχρεωτική δικαιοδοσία του Δικαστηρίου σαράντα επτά κρατών.
Και, κυριότατα, η συμμόρφωσή τους με τις αποφάσεις, που περνάει πολλές φορές τα όρια
μιας συγκεκριμένης συμμόρφωσης του διάδικου κράτους, και επεκτείνεται σε προσαρμογή
τρίτων κρατών-μερών, που δεν είναι διάδικοι –άρα που δεν έχουν νομική υποχρέωση γι' αυ-
τό– με τις γενικές αρχές που εκπορεύονται από τις αποφάσεις. Έχουμε αρκετά παραδείγμα-
τα κρατών που διαπιστώνοντας ατέλειες του εσωτερικού νομικού συστήματός τους, και που
προκύπτουν από τη θέση του Δικαστηρίου απέναντι σε αυτές, η οποία όμως έχει διαπιστω-
θεί σε σχέση με υπόθεση που αφορά άλλο κράτος μέρος, δεν διστάζουν να τροποποιήσουν
τις ατέλειες, προκειμένου να ευθυγραμμιστούν με αυτό που το Δικαστήριο θεωρεί ως την
πρέπουσα προστασία ενός δικαιώματος.
Αλλά η απήχηση της Σύμβασης και των δικαστικών αποφάσεων του Στρασβούργου δεν στα-
ματάει στο κατώφλι του Συμβουλίου της Ευρώπης, του Οργανισμού δηλ. εκείνου κάτω από
την αιγίδα του οποίου δραστηριοποιείται η Σύμβαση. Σε αρμονία με τη λογική της ολοκλή-
ρωσης της Ευρώπης και της σύμφυτης ανάγκης εναρμόνισης της προστασίας των δικαιωμά-
των του ανθρώπου σε ολόκληρη την ήπειρο, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει πια προσδεθεί στο
άρμα της Σύμβασης, σε μια προσπάθεια να διευρύνει την έκταση της προστασίας σε υποκεί-
μενα για τα οποία δεν έχει δικαιοδοσία το Στρασβούργο, και ταυτόχρονα να εξασφαλίσει
την ομοιογένεια προστασίας και στη δική της συγγενή, αλλά και χωριστή, έννομη τάξη. Με
τη Συνθήκη της Λισαβώνας, ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης
εμπλουτίζει την προστασία, παρακολουθώντας, όμως, πιστά τα θέσφατα του Στρασβούργου,
ενώ, ταυτόχρονα η προσχώρηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση
Δικαιωμάτων του Στρασβούργου - εφόσον τελικά καταστεί δυνατή, σύμφωνα με τη σχετι-
κή υποχρέωση που περιέχεται στην εν λόγω Συνθήκη - θα εξασφαλίσει την επιθυμητή ομοι-
ογένεια, καθώς ανάγει το Στρασβούργο στον τελικό κριτή του είδους και του περιεχομένου
της προστασίας σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, στο οποίο συμπεριλαμβάνονται και οι θεσμοί της
Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αυτή, όμως, η θετική εικόνα δεν πρέπει να (συγ)καλύψει, με υπερβολική αφαίρεση, τις ακό-
μα υπαρκτές αρνητικές λειτουργίες της προστασίας. Η Σύμβαση εφαρμόζεται, όπως είπα-
με, σε σαράντα επτά κράτη της Ευρώπης. Τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα μέσα στη δεκαετία
του ενενήντα και τις αρχές του εικοστού πρώτου αιώνα, έχουμε μια μαζική εισροή νέων με-
ρών, τα οποία σχεδόν διπλασίασαν τον αριθμό των συμμετεχόντων κρατών. Τα περισσότε-
ρα από τα κράτη αυτά ήταν θεσμικά ανέτοιμα να αντιμετωπίσουν ένα εξαιρετικά προχωρημέ-
νο και απαιτητικό σύστημα προστασίας, τόσο από πλευράς δομών, όσο και από πλευράς νο-
οτροπιών και κατεστημένων αντιλήψεων. Αυτή η πραγματικότητα έχει τις συνέπειές της, κα-
θώς οι καλές προθέσεις πολλών από τα κράτη αυτά να συμμορφωθούν με τις πρόνοιες της
Σύμβασης δεν αρκούν πολλές φορές να καταπολεμήσουν πάγιες αντιλήψεις και ιδεοληπτι-
κά πετρώματα. Παράλληλα, όμως, και στις χώρες που για πολλά χρόνια έχει εφαρμοστεί η
Σύμβαση, αυτές που παλαιότερα ονομάζαμε δυτικές χώρες, οι αντιστάσεις στην εναρμόνιση,
και στην ουσιαστική συμμόρφωση δεν έχουν πλήρως εξαληφθεί. Το κυρίαρχο κράτος πα-
ραμένει ο πρωταγωνιστής στην πρωτογενή εφαρμογή της Σύμβασης, καθώς ο ρόλος της δι-
καστικής παρέμβασης είναι επικουρικός, αλλά και ο βασικός εκτελεστικός παράγοντας των
αποφάσεων του Στρασβούργου, από τον οποίον εξαρτάται η συνέπεια και η αποτελεσματι-
κότητα μιας εκτέλεσης. Τα τελευταία χρόνια, πιθανόν και ως συνέπεια μιας φανερής καθυ-
στέρησης της πορείας της ευρωπαϊκής ενοποίησης, αλλά και της οικονομικής κρίσης, διαπι-