18 / 44
Η Α
ΛΛΗΛΕΓΓΥΗ
Σ
ΤΗΝ
Ε
ΝΩΣΙΑΚΗ
Δ
ΙΚΑΙΟΤΑΞΙΑ
182
του κοινωνικού συμφέροντος, του οποίου συνιστά εν τέλει και τη νομικοπολιτική βά-
ση, και της ενωσιακής δικαιοθεσίας. Οι προχωρημένες νομολογιακές αναγνώσεις του
ΔΕΕ στο θέμα της ευρωπαϊκής ιθαγένειας, καθώς και οι αλλαγές που επέφερε η Συνθήκη
της Λισαβόνας στη στοχοθεσία της Ένωσης και στο επίπεδο προστασίας των κοινωνι-
κών δικαιωμάτων, ιδίως με την ρητή κατοχύρωση της πρωτογενούς κανονιστικής ισχύ-
ος του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, επιβεβαιώνουν την εξισορροπητική δυ-
ναμική της αρχής (1). Η επανορθωτική και συγχρόνως συμμετοχική λειτουργία της αλ-
ληλεγγύης, υπό την έννοια της διασφάλισης της πρόσβασης των λιγότερο προνομιού-
χων πολιτών της Ένωσης σε βασικές υλικές υπηρεσίες, διαμεσολαβητικές για τη στοιχει-
ώδη ένταξή τους στο κοινωνικό σύνολο, είναι ιδιαίτερα εμφανής στην περίπτωση των
ΥΓΟΣ (2). Τέλος, βασική εκδήλωση της αναδιανεμητικής λειτουργίας της αλληλεγγύης, σε
ενωσιακό επίπεδο, συνιστούν οι πολιτικές συνοχής. Με τους όποιους περιορισμούς και
τις δομικές ανεπάρκειές της, οι οποίες κυρίως οφείλονται στο αναντίστοιχο με τις υψη-
λές προσδοκίες των Ευρωπαίων πολιτών ύψος των σχετικών κονδυλίων, η πολιτική συ-
νοχής της Ένωσης προσπαθεί να γεφυρώσει το χάσμα, ανάμεσα στις πιο εύπορες και στις
λιγότερο ευημερούσες περιφέρειες (3).
1. Η αλληλεγγύη ως δίαυλος επικοινωνίας ανάμεσα
στην ευρωπαϊκή δικαιοθεσία και στην κοινωνική πραγματικότητα
Σύμφωνα με το άρθρο 3 παρ. 3 ΣΕΕ: «
Η Ένωση εγκαθιδρύει εσωτερική αγορά. Εργάζεται
για την αειφόρο ανάπτυξη της Ευρώπης με γνώμονα την ισόρροπη οικονομική ανάπτυ-
ξη και τη σταθερότητα των τιμών, την κοινωνική οικονομία της αγοράς με υψηλό βαθ-
μό ανταγωνιστικότητας, με στόχο την πλήρη απασχόληση και την κοινωνική πρόοδο,
και το υψηλό επίπεδο προστασίας και βελτίωσης της ποιότητας του περιβάλλοντος…
»
.
Από την παραπάνω διάταξη διαφαίνεται η δυναμική της συνύπαρξης και συναίρεσης
στο πλαίσιο της κοινής ευρωπαϊκής πορείας, της οικονομικής και της κοινωνικής διάστα-
σης
559
. Παρά τη σύνδεση του συγκεκριμένου μοντέλου της κοινωνικής οικονομίας της
αγοράς με τη σχολή του Freiburg (
ordoliberals
) και ανεξάρτητα από τις όποιες θεωρητι-
κές διαμάχες, η δήλωση αυτή υπογραμμίζει την πολλαπλότητα των στόχων της ενωσια-
κής υπόθεσης και την ανάγκη εξεύρεσης μιας ισορροπίας ανάμεσα στις οικονομοκεντρι-
κές και στις κοινωνικές της στοχεύσεις
560
.
559. Η M.
D
ORIAT
-
D
UBAN
,
Les valeurs de l’Union européenne à l’épreuve des marchés, in
L
.
P
OTVIN
-
S
OLIS
(éd.),
Les valeurs
communes dans l’Union européenne, σ. 302-309, τονίζει ότι η Ένωση κατέστησε το σεβασμό της
δημοκρατικής αρχής απαραίτητη προϋπόθεση για την εισδοχή ενός νέου κράτους μέλους. Με τον τρόπο αυτό
διαμόρφωσε μια ιεράρχηση μεταξύ των πολιτικών και οικονομικών ελευθεριών, υπέρ των πρώτων. Η ίδια
συγγραφέας (σ. 309) παραθέτει τα τέσσερα κοινωνικά μοντέλα που συνυπήρχαν στην Ευρώπη των δεκαπέ-
ντε κρατών μελών: το σκανδιναβικό-σοσιαλδημοκρατικό, το φιλελεύθερο, το ηπειρωτικό (μοντέλο κοινωνι-
κής ασφάλισης με γενναιόδωρα προνοιακά επιδόματα και επιδόματα ανεργίας) και το μεσογειακό (κυρίως, οι-
κογενειακή αλληλεγγύη).
560. Για τη σχολή των ordoliberals και την επίδρασή τους στο οικονομικό δίκαιο της Ένωσης, βλ.
Δ
.
Τ
ΖΟΥΓΑΝΑΤΟΣ
(
επιμ.
),
Το δίκαιο του ελευθέρου ανταγωνισμού, Αθήνα, Νομική Βιβλιοθήκη, 2013, σ. 6επ και
C
H
.
J
OERGES
,
La
constitution économique européenne en processus et en procès, Revue internationale de droit économique
(RIDE), 3/2006, σ. 252-258. Η
F
.
M
ARTY
,
Politiques européennes de concurrence et économie sociale du
marché, in
L
.
P
OTVIN
-
S
OLIS
(éd.), Les valeurs
communes dans l’Union européenne, σ. 348, σημειώνει ότι ο