Η ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΗΝ ΕΝΩΣΙΑΚΗ ΔΙΚΑΙΟΤΑΞΙΑ

Η Α

ΛΛΗΛΕΓΓΥΗ

ΤΗΝ

ΝΩΣΙΑΚΗ

ΙΚΑΙΟΤΑΞΙΑ

188

ρεσίες με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που τις διακρίνουν από άλλες δραστηριότητες της οι-

κονομικής ζωής

579

. Σχηματικά, στην κατηγορία των ΥΓΟΣ έχουν υπαχθεί μια σειρά από

υπηρεσίες, όπως οι ταχυδρομικές, οι τηλεπικοινωνιακές, οι ασφαλιστικές, η παροχή ηλε-

κτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου και πόσιμου ύδατος, οι μεταφορές (εναέριες ή επί-

γειες), η δημόσια ραδιοφωνία και τηλεόραση

580

. Από την ενδεικτική αυτή απαρίθμηση,

προκύπτει εμπειρικά ένα από τα -επί μακρόν- βασικά χαρακτηριστικά των εν λόγω υπη-

ρεσιών: η μονοπωλιακή λειτουργία των φορέων που τις παρείχαν, στα περισσότερα, αν

όχι σε όλα, τα κράτη μέλη.

Η νέα, πιο «αγορακεντρική», ρύθμιση των κοινωφελών αυτών δραστηριοτήτων, την

οποία προωθεί η δρομολογηθείσα από την Ένωση διαδικασία απελευθέρωσης και

ανοίγματος της παροχής των συγκεκριμένων υπηρεσιών στον ανταγωνισμό, αναμφι-

σβήτητα προκαλεί ανακατατάξεις, σε αναζήτηση της επιθυμητής σύζευξης της κοινής

ωφέλειας και της αγοράς

581

. Δεν αναιρεί ωστόσο το βασικό θεμέλιο, που είναι συνάμα

και το ζητούμενο, της παροχής των συγκεκριμένων υπηρεσιών: την κοινωνική αλληλεγ-

γύη, η οποία ταυτίζεται εν προκειμένω με τη διασφάλιση του καθολικού χαρακτήρα των

προσφερόμενων υπηρεσιών, την πρόσβαση δηλαδή όλων ανεξαιρέτως των πολιτών στα

βασικά αυτά κοινωνικά αγαθά, με ικανοποιητικούς όρους ποιότητας και κόστους. Για το

σκοπό αυτό, έχουν δημιουργηθεί μηχανισμοί αναδιανομής και επιδοτήσεων υπέρ των

πλέον αδύναμων οικονομικά και απομονωμένων γεωγραφικά πολιτών, ώστε μέσω της

μεταφοράς πόρων, να κατοχυρώνεται ratione personae, loci και temporae η παροχή

των εν λόγω κοινωφελών υπηρεσιών

582

. Το κράτος εν προκειμένω αναλαμβάνει να εγγυ-

ηθεί την κάλυψη των βασικών αυτών αναγκών του κοινωνικού συνόλου, μέσω συγκε-

κριμένων ρυθμιστικών παρεμβάσεων, το βασικό περίγραμμα των οποίων θέτει το ενω-

σιακό δίκαιο, σε επίπεδο τόσο πρωτογενούς, όσο, κυρίως, παραγώγου δικαίου (τομε-

της Συνθήκης, όπως η αρχή περί μη εισαγωγής διακρίσεων. Τέλος, με την ανακοίνωση της Επιτροπής - Εφαρ-

μογή του κοινοτικού προγράμματος της Λισσαβώνας - Κοινωνικές υπηρεσίες κοινής ωφελείας στην Ευρωπα-

ϊκή Ένωση {SEC(2006) 516} / COM/2006/0177 τελικό, εισάγεται και η έννοια των κοινωνικών υπηρεσιών κοι-

νής ωφελείας (ΚΥΚΩ), οι οποίες μπορούν να είναι οικονομικού χαρακτήρα, οπότε υπόκεινται στο ενωσιακό

δίκαιο, ή μη οικονομικού χαρακτήρα. Σύμφωνα με την τελευταία αυτή ανακοίνωση, οι ΚΥΚΩ περιλαμβάνουν,

εκτός από τις υπηρεσίες υγείας, τα συστήματα υποχρεωτικής και συμπληρωματικής κοινωνικής ασφάλισης,

καθώς και δραστηριότητες υποστήριξης σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες χρήζουσες βοηθείας (τοξικομα-

νείς, ΑΜΕΑ, άτομα με ιδιαίτερα προβλήματα υγείας, πρόσφυγες, ανέργους). Ασφαλώς, η έλλειψη σαφήνειας

του περιεχομένου καθεμιάς από τις ανωτέρω έννοιες δεν διευκολύνει την σαφή οριοθέτηση του πεδίου εφαρ-

μογής του ενωσιακού δικαίου.

579. ΔΕΚ, C-179/90 Merci convenzionali porto di Genova, 10.12.1991, ECLI:EU:C:1991:464, σκ. 27· C-242/95

GT-Link A/S, 17.07.1997, Συλλ. 1997, σ. I-4449, σκ. 53· C-266/96, Corsica Ferries France SA, 18.06.1998,

ECLI:EU:C:1997:376, σκ. 45. Βλ. επίσης

ΕΓΚ

ΑΠΑΝΤΩΝΗ

Οι υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέρο-

ντος, Αθήνα, Νομική Βιβλιοθήκη, 2013.

580. ΔΕΚ, C-90/76, S.r.l. Ufficio Henry van Ameyde κατά S.r.l. Ufficio centrale italiano di assistenza assicurativa

automobilisti in circolazione internazionale (UCI), 09.06.1977, ECLI:EU:C:1997:101 (ασφαλιστικές υπηρεσίες)·

ΔΕΚ, C-260/89, ERT, 18.06.1991, ECLI:EU:C:1991:254 (ραδιοτηλεόραση). Βλ. σχετικά

ΕΡΟΝΤΑΣ

, Ο

εξευρω-

παϊσμός

του εθνικού διοικητικού και δικονομικού δικαίου, Αθήνα, εκδόσεις Σάκκουλα, 2009, σ. 181.

581.

ΕΛΛΗΣ

Κοινή ωφέλεια και αγορά (Α’ τόμος), Αθήνα, εκδ. Αντ. Σάκκουλα, 2008, σ. 171 και Α.

ΛΙΑΔΟΥ

διείσδυση του δημοσίου δικαίου στη ρύθμιση αγορών δικτύου, Αθήνα, Νομική Βιβλιοθήκη, 2010, σ. 53επ.

582. Ο

ΕΛΛΗΣ

ό. π., σ. 322, σημειώνει: «

Ειδικότερες ομάδες του πληθυσμού, οι οποίες βρίσκονται σε μειονε-

κτικότερη θέση τίθενται σε ακόμα πιο προστατευτικό καθεστώς, τόσο σε σχέση με το περιεχόμενο της υπηρε-

σίας όσο και αναφορικά με τα οικονομικά ανταλλάγματα για την απόκτησή του

».