ΚΑΤΑΧΡΗΣΤΙΚΗ ΦΟΡΟΑΠΟΦΥΓΗ ΣΤΗΝ ΑΜΕΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ

257

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε΄

Εθνικά μέτρα καταπολέμησης

της καταχρηστικής φοροαποφυγής

Ι. Γενική διάταξη κατά της φοροαποφυγής

(άρθρο 38 Ν 4174/2013)

Δυνάμει του άρθρου 38 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (Ν 4174/2013)

εισήχθη για πρώτη φορά στο ελληνικό φορολογικό δίκαιο γενική διάταξη

κατά της φοροαποφυγής

, η οποία εφαρμόζεται σε όλα τα είδη φόρων που

εμπίπτουν στο ρυθμιστικό πεδίο του ΚΦΔ, όπως αυτά παρατίθενται αναλυτι-

κά στο άρθρο 2 αυτού

1) Εισαγωγικές παρατηρήσεις

Η επιλογή του νομοθέτη για τη μη υιοθέτηση ενός γενικού κανόνα κατά της

φοροαποφυγής οφείλεται στο ότι υποστηριζόταν μέχρι σήμερα ότι το ελ-

ληνικό φορολογικό σύστημα παρέχει όλα τα απαιτούμενα νομικά εργαλεία

προκειμένου να αντιμετωπίσει τις τεχνικές καταχρηστικής φοροαποφυγής,

επιπλέον ήταν προτιμότερος ο κίνδυνος της καταχρηστικής εκμετάλλευσης

του γράμματος του νόμου ή του κενού αυτού, παρά ο κίνδυνος κατάχρησης

μιας τέτοιας διάταξης από τη φορολογική διοίκηση. Με το προσχέδιο του Ν

3943/2011, προβλεπόταν στο άρθρο 13 για πρώτη φορά, γενική διάταξη κα-

ταπολέμησης της κατάχρησης των φορολογικών διατάξεων («γενική αρχή

ενάντια στην καταστρατήγηση»)

, η οποία, ωστόσο, αποσύρθηκε από το νο-

μοσχέδιο, καθότι κατά τη δημόσια διαβούλευση αυτού εκφράστηκαν αντιθέ-

σεις σχετιζόμενες με την ασφάλεια του δικαίου. Συγκεκριμένα, αφ’ ης στιγ-

μής οι διατάξεις δεν θα ερμηνεύονται στενά και γραμματικά, οι φορολο-

γούμενοι δεν θα διαθέτουν καμία ασφαλιστική δικλείδα για την ερμηνεία

και εφαρμογή των φορολογικών διατάξεων. Προκύπτει, ωστόσο, η βούλη-

1. Η αιτιολογική έκθεση του Νόμου αναφέρει σχετικά ότι με το συγκεκριμένο άρθρο εισά-

γεται γενικός κανόνας κατά της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής με καταχρηστική

χρήση της νομοθεσίας (ταυτόχρονη χρήση των όρων).

2. Βλ. σχ.

Κ. Φινοκαλιώτη

, Ευρωπαϊκό Φορολογικό & Τελωνειακό Δίκαιο, ό.π., σελ. 719,

Β.

Βύζα

, Η ρήτρα κατά της φοροαποφυγής στο ελληνικό δίκαιο, 2017,

Ε. Θεοχαροπούλου

Φορολογική διαφάνεια και ανταλλαγή πληροφοριών, 2016, σελ. 197 επ.

3. «

Εισάγεται γενική αρχή σύμφωνα με την οποία τα φορολογικά ελεγκτικά όργανα δεν

δεσμεύονται από τους δηλούμενους νομικούς χαρακτηρισμούς και υπαγωγή σε οποιαδή-

ποτε φορολογία που κάνουν οι φορολογούμενοι, αλλά αναζητούν το πραγματικό περιε-

χόμενο, όταν οι πράξεις των φορολογουμένων έχουν εικονικό χαρακτήρα ή αποσκοπούν

σε γραμματική ερμηνεία των διατάξεων

».