ΚΑΤΑΧΡΗΣΤΙΚΗ ΦΟΡΟΑΠΟΦΥΓΗ ΣΤΗΝ ΑΜΕΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ

Καταχρηστική φοροαποφυγή στην άμεση φορολογία

262

οι επίμαχες υπηρεσίες δεν εμπίπτουν στις απαλλασσόμενες του συγκεκριμέ-

νου συστήματος πράξεις. Συνάγεται εκ των ανωτέρω ότι η έννοια της νομι-

κής ουσίας αναφέρεται στο χαρακτηρισμό που απορρέει από μια προσεκτική

εξέταση των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων σε μια νομική σχέση, για

παράδειγμα εξετάζεται εάν μια σύμβαση θα πρέπει να χαρακτηριστεί ως πώ-

ληση ή χρηματοδοτική μίσθωση

Περαιτέρω, η φορολογική διοίκηση δύναται να λαμβάνει υπόψη τη συνή-

θη επιχειρηματική πρακτική προκειμένου να αξιολογήσει μια διευθέτηση.

Σύμφωνα με την κωδικοποιημένη θεωρία των ΗΠΑ περί οικονομικής ουσί-

ας

, η τελευταία (οικονομική ουσία) ενδέχεται να ελλείπει σε περιπτώσεις

όπου μια διευθέτηση πραγματοποιείται εκτός της κανονικής λειτουργίας της

επιχείρησης και των συνήθων επιχειρηματικών πράξεων του φορολογουμέ-

νου. Μνημονεύεται συναφώς ότι το ΔΕΕ έχει αναφερθεί σε αποφάσεις του

σε φυσιολογικές/κανονικές εμπορικές συναλλαγές

. Ειδικότερα, η εφαρμο-

γή των κανόνων του ενωσιακού δικαίου δεν επιτρέπεται να εκτείνεται μέχρι

του σημείου να καλύπτει πράξεις που δεν διενεργούνται στα πλαίσια φυσιο-

λογικών εμπορικών συναλλαγών αλλά με μοναδικό σκοπό την καταχρηστι-

20. Βλ. σχ.

F. Zimmer

, ό.π., σελ. 24-25, όπου αναφέρεται ότι η βασική λειτουργία της έν-

νοιας της νομικής ουσίας συνίσταται κυρίως στο ότι οι εικονικές συναλλαγές και οι λαν-

θασμένοι νομικοί χαρακτηρισμοί από το φορολογούμενο θα πρέπει να αγνοούνται για

φορολογικούς σκοπούς.

21. Σύμφωνα με Νόμο του 2010 (the Health Care and Education Reconciliation Act of 2010)

στα πλαίσια εφαρμογής της θεωρίας της οικονομικής ουσίας δεν επιτρέπεται η παροχή

συγκεκριμένων φορολογικών πλεονεκτημάτων στην περίπτωση που μια συναλλαγή δεν

έχει οικονομική ουσία, ie δεν αλλάζει με ουσιαστικό τρόπο την οικονομική θέση του φο-

ρολογουμένου (εκτός από τα φορολογικά αποτελέσματα) ή στερείται επιχειρηματικού

σκοπού, ie ο φορολογούμενος δεν έχει ουσιαστικό σκοπό για την πραγματοποίηση της

συγκεκριμένης συναλλαγής (εκτός από την επίτευξη φορολογικών πλεονεκτημάτων).

Η συγκεκριμένη θεωρία κωδικοποιήθηκε στο άρθρο 7701(ο) του ως άνω νόμου, και

προβλέπει τη σωρευτική εφαρμογή των προαναφερόμενων δύο κριτηρίων (two-part

conjuctive test). Βλ. σχ.

IRS

, ό.π., σελ. 1,

D. Pickup

, Corporation Tax: Battling with

boundaries, 2007, (USA), όπου αναφέρεται ότι η εφαρμογή της θεωρίας της οικονομι-

κής ουσίας συνεπάγεται ότι αγνοούνται για φορολογικούς σκοπούς συναλλαγές οι οποί-

ες συμμορφώνονται με το γράμμα της φορολογικής διάταξης, πλην όμως δεν παρουσι-

άζουν οικονομική πραγματικότητα.

22. Οι ΗΠΑ έχουν αναπτύξει μια σειρά θεωριών κοινού δικαίου προς αντιμετώπιση της

φοροαποφυγής οι οποίες αποδίδονται με τους αγγλικούς όρους sham in fact, sham

in substance, economic substance, business purpose, substance over form, step

transactions. Αρκετά κράτη ενσωματώνουν στοιχεία από περισσότερες από τις ανωτέ-

ρω θεωρίες σε έναν κανόνα. Βλ. σχ.

F. Zimmer

, ό.π., σελ. 44,

D. Pickup

, ό.π., (USA).

23. Βλ. σχ. ΔΕΕ απόφ. επί της υπόθ. C-162/07, ό.π., απόφ. επί της υπόθ. C-255/02, ό.π.,

σκ. 58, 69, απόφ. επί της υπόθ. C-277/09, ό.π., σκ. 50, απόφ. επί της υπόθ. C-321/05,

ό.π., σκ. 38 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία, απόφ. επί της υπόθ. C-126/10, ό.π., σκ.

50, απόφ. επί της υπόθ. C-178/05, ό.π., σκ. 32.