ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Κ. ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ

565

Η ΕΙΡΗΝΙΚΗ ΕΠΙΛΥΣΗ ΤΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΣΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ

1. Η οργάνωση του Δικαστηρίου των ΗΕ

1.1 Ίδρυση

Το Διεθνές Δικαστήριο των Ηνωμένων Εθνών

ιδρύθηκε με βάση το Χάρτη του

Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) το 1945 και άρχισε να λειτουργεί το 1946.

Σύμφωνα με το Άρθρο 7 (1) του Χάρτη του ΟΗΕ το Δικαστήριο είναι ένα από τα κύρια

όργανα του Οργανισμού ενώ σύμφωνα με το Άρθρο 92 αποτελεί το «κύριο δικαστι-

κό όργανό» του (the principal judicial organ of the United Nations)

. Το Δικαστήριο

είναι «Παγκόσμιο Δικαστήριο» (World Court) με διττή έννοια. Πρώτον, είναι ανοικτό

σε όλα τα Κράτη-μέλη του ΟΗΕ τα οποία είναι αυτοδικαίως συμβαλλόμενα μέρη στο

Καταστατικό του Διεθνούς Δικαστηρίου (ΚατΔΔ). Δεύτερον, η καθ’ ύλην αρμοδιότητά

του ή το αντικείμενο της αρμοδιότητάς του αφορά οποιοδήποτε ζήτημα διεθνούς δικαί-

ου, σε αντίθεση με άλλα διεθνή δικαστήρια, η καθ’ ύλην αρμοδιότητα των οποίων πε-

ριορίζεται σε συγκεκριμένο τομέα του διεθνούς δικαίου - π.χ. η αρμοδιότητα καθ’ ύλην

του Διεθνούς Δικαστηρίου του Δικαίου της Θάλασσας περιορίζεται στο δίκαιο της θά-

λασσας.

Το Δικαστήριο αντικατέστησε το Διαρκές Δικαστήριο Διεθνούς Δικαιοσύνης το οποίο

λειτούργησε κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου (1920-1939). Ωστόσο, τα δύο

Δικαστήρια δεν αποτελούν θεσμούς «ξένους», αλλά παρατηρείται μάλλον σημαντι-

κός βαθμός συνέχειας μεταξύ τους. Οι Κανόνες Διαδικασίας του Διεθνούς Δικαστηρίου

βασίζονται σ’ εκείνους του Διαρκούς Δικαστηρίου ενώ η νομολογία και των δύο

Δικαστηρίων θεωρείται ότι αποτελεί ενιαίο σώμα. Τα κείμενα τα οποία διέπουν τη λει-

τουργία του Δικαστηρίου είναι τα εξής: (α) Ο Χάρτης ΟΗΕ, Κεφάλαιο XIV, Άρθρα 92-96·

(β) Το Καταστατικό (Κατ ΔΔ)· (γ) Οι Κανόνες Διαδικασίας (Rules of Procedure of the

International Court of Justice). Το ΚατΔΔ αποτελεί Παράρτημα, και κατά συνέπεια ανα-

πόσπαστο μέρος του Χάρτη ΟΗΕ. Επομένως, η αναθεώρησή του είναι δυνατή μόνον

με βάση τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στο Άρθρο 108 του Χάρτη του ΟΗΕ, ση-

μαντικότερη των οποίων είναι η σύμφωνη γνώμη και των πέντε μονίμων μελών του

Συμβουλίου Ασφαλείας.

1.2 Σύνθεση του Δικαστηρίου

Το Δικαστήριο αποτελείται από δεκαπέντε δικαστές, δύο από τους οποίους δεν μπορεί

να είναι πολίτες του ίδιου Κράτους (Άρθρο 3 ΚατΔΔ). Η θητεία των δικαστών είναι εν-

νέα έτη (Άρθρο 13 (1) ΚατΔΔ). Τα προσόντα τα οποία πρέπει να διαθέτει ένα πρόσωπο

για να εκλεγεί δικαστής στο Δικαστήριο είναι πρώτον το «ηθικό κύρος» και δεύτερον

οι ιδιότητες που απαιτούνται για την άσκηση του δικαστικού λειτουργήματος στις χώ-

ρες από τις οποίες προέρχονται ή η αναγνωρισμένη νομική τους κατάρτιση στον τομέα

1. Στο εξής «το Δικαστήριο».

Thirlway

2016, 3-6. Πρβλ.

Jennings

1997, 3-4.

Thirlway

2016, 9-14.

1103

1104