ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

566

Κ. ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ

Η επίλυση των διαφορών από το Διεθνές Δικαστήριο των Ηνωμένων Εθνών

του διεθνούς δικαίου (Άρθρο 2 ΚατΔΔ). Η ρύθμιση αυτή, η οποία αντανακλά σε μεγά-

λο βαθμό αυτά που ισχύουν στο εσωτερικό δίκαιο για την επιλογή δικαστών, αντισταθ-

μίζεται από το Άρθρο 9 ΚατΔΔ το οποίο εισάγει ένα μάλλον πολιτικό κριτήριο: Κατά την

εκλογή των δικαστών εκτός από τα ατομικά τους προσόντα του Άρθρου 2 ΚατΔΔ πρέ-

πει να εξασφαλίζεται στη σύνθεση του Δικαστηρίου «η εκπροσώπηση των κυριοτέρων

μορφών πολιτισμού και των κυριοτέρων νομικών συστημάτων του κόσμου». Με αυ-

τήν την εύσχημη διατύπωση εισάγεται η ισόρροπη γεωγραφική αντιπροσώπευση όλων

των περιοχών του πλανήτη στη σύνθεση του Δικαστηρίου. Η εν λόγω ρύθμιση συνι-

στά αναγνώριση, αφενός, του γεγονότος ότι το Δικαστήριο λειτουργεί στα πλαίσια ενός

πολιτικού οργανισμού ο οποίος αποτελεί μέρος μιας πολιτικοποιημένης διεθνούς κοι-

νωνίας και, αφετέρου, τις ραγδαίες μεταβολές που έχουν λάβει χώρα στη σύνθεσή της

κατά το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα

. Αυτή η γεωγραφική αντιπροσώπευση αντα-

νακλά την αντίστοιχη αντιπροσώπευση στη σύνθεση του Συμβουλίου Ασφαλείας του

ΟΗΕ. Έτσι, τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας (ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο,

Γαλλία, Κίνα και Ρωσική Ομοσπονδία) έχουν σταθερά δικαστές στη σύνθεση του

Δικαστηρίου από τη ίδρυσή του έως σήμερα. Τα υπόλοιπα δέκα μέλη του Δικαστηρίου

προέρχονται: τρία από την Αφρική, δύο από την Ασία, δύο από τη Λατινική Αμερική,

δύο από τα Δυτικά Κράτη και ένα από την Ανατολική Ευρώπη.

Οι Δικαστές εκλέγονται από τη Γενική Συνέλευση και το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ,

που συνεδριάζουν ταυτοχρόνως σε διαφορετικές αίθουσες (Άρθρο 8 ΚατΔΔ). Ο σκοπός

της διαδικασίας είναι να διασφαλισθεί ότι όλα τα Κράτη-μέλη του ΟΗΕ θα συμμετέχουν

στην εκλογή, ενώ συγχρόνως αναγνωρίζεται ο ειδικός ρόλος των μονίμων μελών του

Συμβουλίου Ασφαλείας. Ωστόσο, η εκλογή δικαστών του Δικαστηρίου δεν υπόκειται

σε βέτο κατά την διαδικασία στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Η εκλογή δικαστών λαμβάνει

χώρα κάθε τρία χρόνια, αφορά το εν τρίτο των μελών του Δικαστηρίου και αποσκοπεί

στην διασφάλιση της απρόσκοπτης λειτουργίας του Δικαστηρίου (Άρθρο 13 ΚατΔΔ). Οι

υποψήφιοι προς εκλογή δεν προτείνονται από Κράτη αλλά από τις εθνικές ομάδες του

Διαρκούς Διαιτητικού Δικαστηρίου, το οποίο ιδρύθηκε από την Πρώτη Συνδιάσκεψη

της Χάγης το 1899.

Η φιλοσοφία που διέπει τον τρόπο εκλογής δικαστών του Δικαστηρίου αποσκοπεί στην

εγγύηση της

αμεροληψίας

των δικαστών. Η αμεροληψία αποτελεί θεμελιώδη παράγο-

ντα για τη διασφάλιση της αξιοπιστίας του Δικαστηρίου ως θεσμού και της εμπιστο-

σύνης των Κρατών προς αυτό ως forum επίλυσης των διαφορών τους. Οι σχετικές δι-

ατάξεις των Άρθρων 16 και 17 ΚατΔΔ εισάγουν ως ασυμβίβαστα με την ιδιότητα του

Δικαστή την κατοχή πολιτικής ή διοικητικής θέσης ή άλλης επαγγελματικής απασχό-

λησης (π.χ. θέση νομικού συμβούλου) κατά τη διάρκεια της θητείας του (Άρθρο 16).

Επιπλέον, εάν ένας δικαστής πριν την εκλογή του ενεπλάκη σε μία διαφορά ως νομικός

σύμβουλος ή συνήγορος ή με άλλη ιδιότητα δεν δύναται να μετέχει στη σύνθεση του

Δικαστηρίου όταν η συγκεκριμένη διαφορά άγεται προς επίλυση ενώπιόν του (Άρθρο

Eyffinger

1996, 150-152.

1105

1106