27 / 40
Κ. ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
567
Η ΕΙΡΗΝΙΚΗ ΕΠΙΛΥΣΗ ΤΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΣΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ
17). Το ζήτημα της αμφισβητούμενης αμεροληψίας του συγκεκριμένου δικαστή σ’ αυ-
τή την περίπτωση εγείρεται από κάποιο από τα διάδικα κράτη και το Δικαστήριο με διά-
ταξη αποφαίνεται οριστικά εάν συντρέχει λόγος αποκλεισμού από τη σύνθεσή του στην
συγκεκριμένη υπόθεση. Στην πράξη, ωστόσο, οι ίδιοι οι δικαστές, των οποίων η αμερο-
ληψία αμφισβητείται ή ακόμη ενδέχεται να αμφισβητηθεί, ανεξάρτητα από το εάν ένα
διάδικο κράτος εγείρει το ζήτημα, αυτό-εξαιρούνται (Άρθρο 24 (1) ΚατΔΔ). Έτσι στην
Υπόθεση Lockerbie (Προδικαστικές Ενστάσεις)
η Δικαστής Rosalyn Higgins (Ηνωμένο
Βασίλειο), η οποία προ της εκλογής της στο Δικαστήριο το 1995 είχε εκπροσωπήσει το
Ηνωμένο Βασίλειο (το εναγόμενο Κράτος) ως συνήγορος στο στάδιο των
Προσωρινών
Μέτρων
της Υπόθεσης (1992) γνωστοποίησε στον Πρόεδρο του Δικαστηρίου ότι δεν θα
συμμετείχε στη σύνθεση του Δικαστηρίου
5
.
1.3 Δικαστής ad hoc
Σύμφωνα με το Άρθρο 31 ΚατΔΔ, εάν κατά την εκδίκαση μιας διαφοράς δεν περιλαμ-
βάνεται δικαστής της ιθαγένειας ενός των διάδικων Κρατών μεταξύ των τακτικών δικα-
στών του Δικαστηρίου, τότε αυτό το Κράτος έχει το δικαίωμα (όχι την υποχρέωση) να
διορίσει δικαστή
ad hoc
μόνον για τη συγκεκριμένη υπόθεση
6
. Ο θεσμός του
ad hoc
δι-
καστή αντανακλά την αντίληψη, η οποία αποτελεί χαρακτηριστικό στοιχείο της διαιτη-
σίας, ότι τα διάδικα κράτη πρέπει να έχουν δικαστή της εθνικότητάς τους στην σύνθεση
του Δικαστηρίου. Αντανακλά επίσης την ιδιαίτερη σημασία που δίνουν τα κράτη στην
επιθυμία να έχουν συμμετοχή στη διαδικασία έκδοσης των αποφάσεων του ΔΔ. Αυτό
γίνεται φανερό από τη στάση της Βρετανίας στην
Υπόθεση Lockerbie.
Η Βρετανία ως μό-
νιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας των Η.Ε. έχει πάντα δικαστή στην τακτική σύν-
θεση του Δικαστηρίου. Η μη συμμετοχή λόγω ασυμβιβάστου της Δικαστού Higgins,
θα είχε ως μη επιθυμητό αποτέλεσμα να μην διαθέτει η Βρετανία δικαστή σε υπόθε-
ση στην οποία ήταν διάδικο κράτος. Γι’ αυτό έσπευσε να διορίσει
ad hoc
δικαστή
7
. Ο
ad hoc
δικαστής δεν είναι υποχρεωτικό να έχει την ιθαγένεια του Κράτους που τον δι-
ορίζει και υπόκειται στις ίδιες υποχρεώσεις με τους τακτικούς δικαστές, με σπουδαι-
ότερη αυτή της αμεροληψίας. Το ρόλο του δικαστή
ad hoc
περιέγραψε με ενάργεια ο
Sir Elihu Lauterpacht
, δικαστής
ad hoc
της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης στην Ατομική Γνώμη
του στην
Υπόθεση Εφαρμογής της Σύμβασης της Γενοκτονίας (Βοσνία-Ερζεγοβίνη κ.
Γιουγκοσλαβία) (Προσωρινά Μέτρα)
: Ο
ad hoc
δικαστής υπόκειται στις υποχρεώσεις
του Άρθρου 20 ΚατΔΔ, όπως οι τακτικοί δικαστές. Συνεπώς, δεν πρέπει κατ’ αρχήν να
θεωρείται ότι ο
ad hoc
δικαστής είναι αντιπρόσωπος ή συνήγορος του κράτους που τον
διορίζει. Σκοπός του θεσμού είναι να δοθεί σ’ ένα κράτος που δεν έχει δικαστή της εθνι-
5.
Questions of Interpretation and Application of the 1971 Montreal Convention arising from the
Aerial Incident at Lockerbie (Libya v. UK) (Preliminary Objections),
ICJ Rep. 1998, 9, 13 § 9.
6.
Thirlway
2016, 14-19.
7. Ibid.
1107